Θέμα
Νόμου εφαρμογή και ερμηνεία, Υπέρβαση εξουσίας, Παύση οριστική ποινικής διώξεως, Παραγραφή, Απιστία περί την υπηρεσία, Κτηματολόγιο.
Περίληψη:
Στην έννοια της απιστίας περί την υπηρεσία του άρθρου 256 του Π.Κ. και ειδικότερα στην έννοια της «διαχείρισης» φόρων, τελών κ.λ.π., εμπίπτει κάθε ενέργεια του υπαλλήλου που κατατείνει στην ικανοποίηση των αναγκών του κράτους, με τη διάθεση ή τη δαπάνη των εσόδων του, μεταξύ των οποίων και διαχειριστικές πράξεις από τις οποίες επέρχεται ελάττωση της δημόσιας περιουσίας, ειδικότερα δε και οι επιζήμιες για το Δημόσιο συμβάσεις του διευθύνοντος συμβούλου της «Κτηματολόγιο Α.Ε.», που αυτός συνήψε για λογαριασμό του Δημοσίου με τρίτους (συμπληρωματικές συμβάσεις με τους αρχικούς αναδόχους μελετών κτηματογράφησης). Το Τριμελές Εφετείο που έκρινε αντίθετα και εφάρμοσε τη διάταξη του άρθρου 390 του Π.Κ., δεχόμενο ότι υπάρχει απλή απιστία και όχι απιστία περί την υπηρεσία του άρθρου 256 του Π.Κ., έσφαλε σε σχέση με την εφαρμογή και την ερμηνεία των αναφερόμενων διατάξεων, στη συνέχεια δε παύοντας οριστικά την ποινική δίωξη, εκ της παραγραφής των πράξεων, υπερέβη την εξουσία του και κατέστησε αναιρετέα την απόφασή του. Κατά τη μειοψηφία (δέκα πέντε μελών), στην έννοια της διαχείρισης, φόρων κ.λ.π., δεν εμπίπτει κάθε ζημιογόνος διαχειριστική ενέργεια του υπαλλήλου, αλλά μόνον εκείνη που έχει ως αποτέλεσμα την μη είσπραξη από τον οικείο δημόσιο φορέα εσόδων, που κατά νόμο έπρεπε να εισπραχθούν.
Αριθμός 2/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΠΛΗΡΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Βασίλειο Νικόπουλο, Πρόεδρο του Αρείου Πάγου, Γεώργιο Καλαμίδα, Ιωάννη Παπανικολάου, Δημήτριο Κανελλόπουλο, Κωνσταντίνο Κούκλη, Ηλία Γιαννακάκη, Γρηγόριο Μάμαλη, Εμμανουήλ Καλούδη, Γεώργιο Πετράκη, Αντιπρόεδροι, Ελισάβετ Μουγάκου-Μπρίλλη, Ρένα Ασημακοπούλου, Αιμιλία Λίτινα, Χρήστο Αλεξόπουλο, Ειρήνη Αθανασίου, Ιωάννη-Σπυρίδωνα Τέντε, Μίμη Γραμματικούδη, Σπυρίδωνα Ζιάκα, Χαράλαμπο Ζώη, Δημήτριο Πατινίδη, Χαράλαμπο Παπαηλιού, Αθανάσιο Κουτρομάνο, Μιχαήλ Θεοχαρίδη, Θεοδώρα Γκοΐνη, Βασίλειο Λυκούδη, Ελευθέριο Νικολόπουλο, Αναστάσιο Λιανό, Γεώργιο Γιαννούλη, Ανδρέα Τσόλια, Ιωάννη Παπουτσή, Βασίλειο Φούκα, Αθανάσιο Πολυζωγόπουλο, Γεώργιο Χρυσικό, Ιωάννη Σίδερη, Νικόλαο Ζαΐρη, Δήμητρα Παπαντωνοπούλου, Νικόλαο Λεοντή, Βιολέττα Κυτέα, Βαρβάρα Κριτσωτάκη, Ελένη Σπίτσα, Ελευθέριο Μάλλιο, Γεωργία Λαλούση, Αντώνιο Αθηναίο, Γρηγόριο Κουτσόπουλο, Σπυρίδωνα Μιτσιάλη, Νικόλαο Κωνσταντόπουλο, Βασιλική Θάνου-Χριστοφίλου, Γεώργιο Γεωργέλλη, Παναγιώτη Κομνηνάκη, Δημήτριο Μουστάκα, Δημήτριο Μαζαράκη, Χαράλαμπο Αθανασίου, Παναγιώτη Ρουμπή, Ανδρέα Δουλγεράκη, Κωνσταντίνο Φράγκο, Σαράντη Δρινέα, Νικόλαο Πάσσο, Γεώργιο Αδαμόπουλο - Εισηγητή, Σοφία Καραχάλιου, Ιωάννη Παπαδόπουλο, Δημήτριο Τίγκα και Νικόλαο Μπιχάκη, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 19 Φεβρουαρίου 2009, με την παρουσία του Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Γεωργίου Σανιδά και της Γραμματέως Ευδοκίας Φραγκίδη, για να δικάσει την αίτηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, περί αναιρέσεως της 4412/2008 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών. Με κατηγορούμενους τους: 1) Χ1, κάτοικο ......, που παρέστη με τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Ιωάννη Γιαννίδη και 2) Χ2, κάτοικο ......, που παρέστη με τους πληρεξουσίους δικηγόρους του Χριστόφορο Αργυρόπουλο και Βασίλειο Κωστόπουλο και με πολιτικώς ενάγοντες τους: 1) Ελληνικό Δημόσιο, που εκπροσωπείται νόμιμα από τον Υπουργό των Οικονομικών και εδρεύει στην Αθήνα, το οποίο στο ακροατήριο εκπροσώπησε ο Νομικός Σύμβουλος του Κράτους Φοίβος Ιατρέλλης και 2) Ανώνυμη Εταιρεία με την επωνυμία "ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ" και το διακριτικό τίτλο "ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε.", που εδρεύει στο ...... και εκπροσωπείται νόμιμα, την οποία στο ακροατήριο εκπροσώπησε ο πληρεξούσιος δικηγόρος Αριστοτέλης Χαραλαμπάκης.
Το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου ζητεί τώρα την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην με αριθμό και ημερομηνία 1/02.01.2009 έκθεση αναιρέσεως, η οποία συντάχθηκε ενώπιον της Γραμματέως του Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου Γεωργίας Στεφανοπούλου και καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1/2009.
Η αίτηση αυτή εισάγεται στην Πλήρη Ολομέλεια του Αρείου Πάγου με κοινό πρακτικό Προέδρου και Εισαγγελέα Αρείου Πάγου, σύμφωνα με τα άρθρα 513 παρ. 1 ΚΠΔ και 23 παρ. 2 Ν. 1756/1988.
Αφού άκουσε
Τον Εισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η έκθεση αναίρεσης και τους πληρεξουσίους των διαδίκων, που ζήτησαν όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η με αριθμ. εκθ. 1/02.01.2009 αίτηση αναίρεσης του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου κατά της 4412/2008 απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών, η οποία, με σύμφωνη γνώμη του Προέδρου του Αρείου Πάγου, έχει εισαχθεί προς εκδίκαση στην Πλήρη Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, λόγω της σοβαρότητας των λόγων της (άρθρ. 513 παρ. 1 Κ.Π.Δ. και 23 παρ. 2 του Ν. 1756/1988, όπως ισχύει), ασκήθηκε νομοτύπως με δήλωση του άνω Εισαγγελέα στη Γραμματέα του Αρείου Πάγου (άρθρ. 509 παρ. 1β Κ.Π.Δ.) την 2.1.2009 και εμπροθέσμως, αφού η καταχώριση της απόφασης αυτής καθαρογραφημένης στο ειδικό βιβλίο της Γραμματείας του άνω ποινικού Δικαστηρίου έγινε στις 3-12-2008, ήτοι εντός ενός μηνός από την καταχώριση (άρθρ. 473 παρ. 3, 479 παρ. 2 και 505 παρ. 2 Κ.Π.Δ.).
Συνεπώς, πρέπει να ερευνηθεί η βασιμότητα των λόγων της.
Κατά τη διάταξη του άρθρου 390 του Ποινικού Κώδικα, όπως ίσχυε πριν αντικατασταθεί από το άρθρο 15 του ν. 3242/2004, "όποιος με γνώση ζημιώνει την περιουσία άλλου, της οποίας βάσει του νόμου ή δικαιοπραξίας έχει την επιμέλεια ή διαχείριση (ολική ή μερική ή μόνο για ορισμένη πράξη) τιμωρείται με φυλάκιση". Κατά δε τη διάταξη του άρθρου 256 του ίδιου Κώδικα, "υπάλληλος, που κατά τον προσδιορισμό, την είσπραξη ή τη διαχείριση φόρων, δασμών, τελών ή άλλων φορολογημάτων ή οποιωνδήποτε εσόδων ελαττώνει εν γνώσει του και για να ωφεληθεί ο ίδιος ή άλλος τη δημόσια, δημοτική ή την κοινοτική περιουσία, της οποίας η διαχείρισή του είναι εμπιστευμένη, τιμωρείται α) με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών, β) αν η ελάττωση είναι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών, γ) με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών, αν: α) ο υπαίτιος μεταχειρίστηκε ιδιαίτερα τεχνάσματα και η ελάττωση της περιουσίας είναι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας ανώτερης συνολικά των 15.000 ευρώ (5.000.000 δρχ.) ή β) το αντικείμενο της πράξης έχει συνολική αξία μεγαλύτερη των 73.000 ευρώ (25.000.000 δρχ.)". Η διάταξη του πρώτου των ανωτέρω άρθρων (390 Π.Κ.) είναι ενταγμένη στην κατηγορία των εγκλημάτων κατά των περιουσιακών δικαίων, προβλέπει το έγκλημα της κοινής απιστίας, υποκείμενο της οποίας μπορεί να είναι οποιοδήποτε πρόσωπο και νομικό αντικείμενό της αποτελεί η αλλότρια περιουσία, της οποίας το πρόσωπο ασκεί την επιμέλεια ή τη διαχείριση, ενώ η διάταξη του δευτέρου των άνω άρθρων (256 Π.Κ.) έχει ενταχθεί στην κατηγορία των εγκλημάτων των σχετικών με την υπηρεσία, είναι διάταξη ειδική έναντι εκείνης του άρθρου 390 Π.Κ., προβλέπει το έγκλημα της απιστίας της σχετικής με την υπηρεσία, το οποίο, λόγω της ιδιότητας του υποκειμένου του, ως υπαλλήλου μόνο κατά την έννοια του άρθρου 13 α και 263 Α Π.Κ., ανάγεται σε ιδιαίτερο έγκλημα (delictum proprium) και σκοπό έχει την προστασία της χρηστής διαχείρισης του δημοσίου χρήματος και γενικά της δημόσιας κλπ περιουσίας (έγκλημα κατά της υπηρεσιακής χρηστότητας). Από τη γραμματική διατύπωση της διάταξης αυτής (256 Π.Κ.) προκύπτει, ότι για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος της απιστίας περί την υπηρεσία απαιτείται να συντρέχουν αθροιστικώς: ελάττωση της δημόσιας κλπ περιουσίας, η διαχείριση της οποίας είναι εμπιστευμένη στον υπάλληλο, η ελάττωση να λαμβάνει χώρα κατά τον προσδιορισμό, την είσπραξη ή κατά τη διαχείριση των φόρων, των δασμών, των τελών ή άλλων φορολογημάτων ή των οιωνδήποτε εσόδων και άμεσος δόλος του υπαλλήλου (εν γνώσει, άρθρ. 27 Π.Κ.), που συνίσταται στη θέλησή του να ελαττώσει τη δημόσια κλπ περιουσία και τη γνώση του, ότι με την πράξη ή την παράλειψή του επέρχεται η ελάττωση, ως και σκοπός του να ωφεληθεί ο ίδιος ή άλλος, ανεξαρτήτως της πραγματοποιήσεώς του. Από την ίδια διάταξη, περαιτέρω, προκύπτει, ότι από τις τρεις αναφερόμενες σ' αυτήν δραστηριότητες του υπαλλήλου προηγείται ο προσδιορισμός, έπεται η είσπραξη και ακολουθεί η διαχείριση των εσόδων, που αφενός εναρμονίζονται μεταξύ τους αλλά και συνδέονται κατά χρονική ακολουθία. Έτσι, είναι προφανές ότι ο "προσδιορισμός" και η "είσπραξη" των εσόδων αναφέρονται στην εισροή αυτών στα δημόσια ταμία, οπότε από το χρόνο της εισροής τους αποτελούν το "δημόσιο χρήμα" και μέρος της δημόσιας υπηρεσίας, στην οποία ενσωματώθηκαν, η δε "διαχείρισή" τους, αναφέρεται λογικά στις διαχειριστικές πράξεις του υπαλλήλου, που λαμβάνουν χώρα μετά την εισροή των εσόδων στα δημόσια ταμεία και την ταυτόχρονη ενσωμάτωσή τους στη δημόσια περιουσία, η οποία (διαχείριση) διαρκεί εφεξής χρονικά μέχρι την εκπλήρωση του συγκεκριμένου κάθε φορά κρατικού σκοπού. Επομένως, η κατά το άρθρο τούτο "διαχείριση των εσόδων" αναφέρεται και καταλαμβάνει αναγκαίως τις διαχειριστικές πράξεις του υπαλλήλου, που έπονται της εισροής, αφού αυτή (εισροή) έχει ήδη επιτευχθεί και σκοπό έχουν (τα έσοδα) την ικανοποίηση των κρατικών αναγκών με διάθεση ή δαπάνη αυτών. Έτσι λοιπόν και, ενόψει του ότι ο σκοπός του Κράτους παραμένει στο διηνεκές ο ίδιος (είσπραξη των εσόδων - διάθεσή τους προς ικανοποίηση των αναγκών του), επιτυγχάνεται δε δια μέσου διαφορετικής κατηγορίας υπαλλήλων, άλλων κατά τον προσδιορισμό και άλλων κατά την είσπραξη, πρέπει να γίνει αναγκαίως δεκτό, ότι με τον όρο "διαχείριση των εσόδων" ο νόμος καταλαμβάνει και τις διαχειριστικές πράξεις των υπαλλήλων εκείνων, που διενεργούνται προς ολοκλήρωση του τελικού σκοπού του Κράτους, ο οποίος είναι, όπως προεκτέθηκε, η ικανοποίηση των αναγκών του, που επιτυγχάνεται με διάθεση ή δαπάνη των εσόδων του.
Συνεπώς, ο νόμος (256 Π.Κ.) ποινικοποιεί τη συμπεριφορά των υπαλλήλων που προσδιορίζουν τα έσοδα, των υπαλλήλων που εισπράττουν αυτά και των υπαλλήλων που διαχειρίζονται τα ήδη εισπραχθέντα από το Κράτος έσοδα, προς ικανοποίηση των αναγκών του, με νόμιμες διαθέσεις και δαπάνες, όπως εκείνο επιλέγει. Άλλως, στην περίπτωση που η εισροή έχει επιτευχθεί, η διάταξη "διαχείριση των εσόδων" θα ήταν περιττή, πλην όμως, όπως προαναφέρθηκε, εφόσον ο κρατικός σκοπός δεν έχει ακόμη τελειωθεί με την ικανοποίηση των κρατικών αναγκών, η άνω διάταξη του άρθρου 256 Π.Κ. λειτουργεί μέχρις την ολοκλήρωση του κρατικού τούτου σκοπού και απαιτεί την ίδια χρηστή διαχείριση και από τους τελευταίους υπαλλήλους που διαχειρίζονται τα ήδη αποκτηθέντα από το Κράτος έσοδα. Εξάλλου, η απαιτούμενη από το νόμο χρηστή συμπεριφορά από όλους ανεξαιρέτως τους υπαλλήλους, τους επιφορτισμένους με τον προσδιορισμό, την είσπραξη ή τη διαχείριση, ασφαλώς είναι η ίδια, αφού και ο σκοπός του Κράτους παραμένει ο ίδιος και, έτσι, την απαίτησή του αυτή τη θωρακίζει με απειλή της ίδιας ποινής για όλους, αφού η παρανομία οποιουδήποτε από τους προαναφερόμενους υπαλλήλους θα καθιστούσε ανέφικτη την επιτέλεση του σκοπού του, προσέτι δε η διαφορετική ποινική μεταχείριση αυτών θα ήταν αντίθετη με την ισονομία των πολιτών, πράγμα το οποίο ο Νομοθέτης ασφαλώς και δεν ηθέλησε. Εδώ πρέπει να σημειωθεί, ότι ζημιώδεις διαχειριστικές πράξεις του υπαλλήλου, από τις οποίες επέρχεται ελάττωση της δημόσιας περιουσίας, είναι οπωσδήποτε και οι επιζήμιες για το Δημόσιο συμβάσεις του υπαλλήλου, που αυτός για λογαριασμό του (Δημοσίου) συνήψε με τρίτους. Άλλωστε, ο όρος διαχείριση εμπεριέχει αφ' εαυτού την επιμέλεια, τόσο των εισπράξεων, όσο και των πληρωμών. Η ανωτέρω άποψη ενισχύεται και από το ότι θα αποτελούσε νομικό παράδοξο το άρθρο αυτό (256 Π.Κ.) να έχει θεσπιστεί μόνο για τους υπαλλήλους που προσδιορίζουν και εισπράττουν τα έσοδα, όχι όμως και για εκείνους που διαχειρίζονται τα ήδη αποκτηθέντα από το Δημόσιο έσοδα ή να εννοεί, ότι οι τελευταίοι απειλούνται από άλλη διάταξη, αφού, άλλωστε, δεν γίνεται τέτοια παραπομπή. Η άποψη αυτή ενισχύεται και από την ιστορική ερμηνεία του άρθρου τούτου (256 Π.Κ.), η οποία αναφέρεται στη γέννησή του, κατά τον ακόλουθο συλλογισμό: Ο προϊσχύσας του Π.Κ. Ποινικός Νόμος της 19-4-1834 είχε θεσμοθετήσει μόνο το έγκλημα της απιστίας περί την υπηρεσία με το άρθρο 482, στο οποίο όριζε ότι "πας δημόσιος υπάλληλος, όστις κατά τον προσδιορισμόν, την είσπραξιν και διαχείρισιν των φόρων, δασμών ή άλλων προσόδων ελαττώνει την δημοσίαν περιουσίαν, της οποίας είναι διαπεπιστευμένος την διαχείρισιν, εάν ενήργησεν προς βοήθειαν άλλου ή επί ιδία αυτού ωφελεία τιμωρείται...", ενώ δεν περιελάμβανε διάταξη περί της κοινής απιστίας. Το άρθρο αυτό, το οποίο είναι εννοιολογικά το ίδιο με το άρθρο 256 Π.Κ., ίσχυσε και λειτούργησε μόνο του επί δεκαετίες και συγκεκριμένα μέχρι το έτος 1911 και τιμωρούσε όλα τα εγκλήματα των υπαλλήλων, που είχαν σχέση με την υπηρεσία τους στην έκτασή του. Εξ αυτού συνάγεται, ότι από τη λειτουργία του άρθρου εκείνου καλυπτόταν η ποινική αξίωση της τότε έννομης τάξης της Ελληνικής Πολιτείας έναντι των υπαλλήλων που παρανομούσαν (στην έκτασή του), ενώ παράλληλα δεν ίσχυε άλλη επικουρική διάταξη περί της κοινής απιστίας. Από αυτό παρέπεται, ότι ο Νομοθέτης του άρθρου 482 του Ποινικού Νόμου, αφού μέχρι το 1911 δεν ίσχυε διάταξη περί της κοινής απιστίας και δεν είχε ορίσει κάτι διαφορετικό, συνειδητά ήθελε και τιμωρούσε τα εγκλήματα των υπαλλήλων μόνο με το άρθρο αυτό. Έτσι αναδεικνύεται, ότι καθ' όλο το χρονικό διάστημα από το 1834 μέχρι το 1911 η θέληση του Νομοθέτη του άρθρου 482 ήταν να τιμωρούνται οι παράνομοι υπάλληλοι και για τη διαχείριση των εσόδων, η οποία διεξαγόταν μετά την είσπραξή τους και περιελάμβανε διάθεση ή δαπάνη αυτών, αφού διαφορετικά θα έμεναν ατιμώρητοι σε ανάλογες περιπτώσεις, διότι έγκλημα κοινής απιστίας δεν είχε θεσμοθετηθεί. Από αυτό, περαιτέρω, προκύπτει, ότι αυτός ήταν ο σκοπός του Νομοθέτη και κατά τη θέσπιση του άρθρου εκείνου (482), που εισήχθη από τον Maurer κατά το υπόδειγμα του Βαυαρικού Κώδικα του 1813. Το 1911, λόγω του ότι τα εγκλήματα της κοινής απιστίας παρέμεναν ατιμώρητα, προστέθηκε στον Ποινικό Νόμο το άρθρο 402 α, που τιμωρούσε αυτήν, ενώ παράλληλα ίσχυε και το άρθρο 482 και αμφότερα ίσχυσαν μέχρι το 1950 οπότε καταργήθηκαν και μεταλαμπαδεύτηκαν στα άρθρα 256 και 390 του Π.Κ., αντίστοιχα. Εξάλλου, δεν πρέπει να παραβλεφτεί και το γεγονός, ότι στο άρθρο 1 του ν. 1608/1950 "περί αυξήσεως των ποινών των προβλεπομένων δια τους καταχραστάς του Δημοσίου" στην αρχική του μορφή είχε περιληφθεί η διάταξη μόνο του άρθρου 256, όχι δε και του άρθρου 390 του Π.Κ. Περαιτέρω, λόγο αναίρεσης κατά δικαστικής ποινικής απόφασης συνιστά και η εσφαλμένη ερμηνεία ή εσφαλμένη εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διάταξης (άρθρ. 510 παρ. 1 στοιχ. Ε' Κ.Π.Δ.). Εσφαλμένη ερμηνεία ουσιαστικής ποινικής διατάξεως υπάρχει, όταν το δικαστήριο αποδίδει στο νόμο έννοια διαφορετική από εκείνη που έχει, ενώ εσφαλμένη εφαρμογή υπάρχει, όταν το Δικαστήριο δεν υπήγαγε ορθώς τα πραγματικά περιστατικά στη διάταξη που εφάρμοσε. Στην προκειμένη περίπτωση, με το 560/2006 βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών οι κατηγορούμενοι, Χ1 και Χ2, παραπέμφθηκαν ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών για να δικαστούν, ο Χ1, ως υπαίτιος του ότι "στον παρακάτω τόπο και χρόνο τέλεσε περισσότερες πράξεις, για τις οποίες προβλέπονται από το νόμο στερητικές της ελευθερίας ποινές και οι οποίες συνιστούν εξακολούθηση του ίδιου εγκλήματος. Και ειδικότερα, προκειμένου να δικαστεί: Ι) Ως υπαίτιος του ότι, ενώ ήταν από το έτος 1996 έως τον Νοέμβριο 2001 μέλος του Δ.Σ. της εταιρείας Κτηματολόγιο Α.Ε. και Διευθύνων Σύμβουλος αυτής, η οποία, ως βασικός φορέας διαχείρισης του Εθνικού Κτηματολογίου, διαχειριζόταν, βάσει του καταστατικού της και του νόμου (ν. 2308/95 και ΚΥΑ 81706/6085/95 - ΦΕΚ 872 Β'/95), για την εκτέλεση των σχετικών προγραμμάτων τα κεφάλαια που έθετε στη διάθεσή της ο μοναδικός μέτοχός της, το Ελληνικό Δημόσιο, με τη μέθοδο της αύξησης μετοχών, τα οποία (κεφάλαια) προέρχονταν είτε από το Δημόσιο Ταμείο είτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως συγχρηματοδοτικό εταίρο του έργου "Εθνικό Κτηματολόγιο" και, ως εκ τούτου, είχε την ιδιότητα του υπαλλήλου κατά την έννοια του ποινικού νόμου, με άμεσο δόλο και με σκοπό να ωφελήσει τρίτους προέβη ως εκπρόσωπος της Κτηματολόγιο Α.Ε. σε υπογραφή συμπληρωματικών συμβάσεων με τους αρχικούς αναδόχους μελετών κτηματογράφησης και προκάλεσε με την πράξη του αυτή ελάττωση της περιουσίας του Δημοσίου, η οποία είναι ιδιαίτερα μεγάλη και υπερβαίνει το ποσό των 147.000 ευρώ (50.000.000 δρχ.). Πιο συγκεκριμένα, ενώ το Διοικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ.) της Κτηματολόγιο Α.Ε. με τις ......, ...... και ...... αποφάσεις του α) ενέκρινε συνολικά 65 συγκριτικούς πίνακες και αναθεωρημένους λογαριασμούς των Προγραμμάτων Κτηματογράφησης Β' Πιλοτικού και Α' Κυρίου του Εθνικού Κτηματολογίου και β) εξουσιοδότησε τον κατηγορούμενο να υπογράψει ως εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπος της Κτηματολόγιο Α.Ε. τις σχετικές συμπληρωματικές συμβάσεις με τους αρχικούς αναδόχους υπό τη ρητή επιφύλαξη-προϋπόθεση ότι οι υπερβάσεις του κόστους που αφορούσαν οι εν λόγω συμβάσεις θα εγκριθούν προηγουμένως από την Επιτροπή Παρακολούθησης του Έργου (ΕΠ.ΠΕΡ), το ΥΠΕΧΩΔΕ και το ΥΠΕΘΟ, αυτός - παραβλέποντας τη σχετική προϋπόθεση - χωρίς να προηγηθεί έγκριση των υπερβάσεων και χωρίς καμία προγενέστερη ενημέρωση των λοιπών μελών του Δ.Σ. της Κτηματολόγιο Α.Ε., προχώρησε τον Δεκέμβριο 2000 και τον Ιανουάριο 2001 στην υπογραφή των συμπληρωματικών συμβάσεων του Β' Πιλοτικού Προγράμματος και του Α' Κυρίου Προγράμματος, αντίστοιχα, οι οποίες απεικονίζονται με αρ. ...... έως ...... (του Β' Πιλοτικού Προγράμματος) και με αρ. ...... έως ...... (του Α' Κυρίου Προγράμματος) σε πίνακα που ακολουθεί ενσωματωμένος και οι οποίες παρουσιάζουν 2/2009 - σελ. 12ΚωδικόςΜελέτης ΜΕΛΕΤΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣΑΝΑΔΟΧΩΝ ΑΡΧΙΚΟΣΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΜΕ Φ.Π.Α. 1η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΜΕ Φ.Π.Α. ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΜΕ Φ.Π.Α. ΜΕΧΡΙ 31/12/2001 ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΜΕ Φ.Π.Α. ΕΩΣ 31/12/2001 A1-10 Αιτωλοακαρνανία ...... 254.526,78254.526,78249.784,12 A1-11Λευκάδα, Βοιωτία, Αττική ...... 245.869,41245.869, 41179.391,76A1-12 Δωδεκάννησα, Λασιθίου ...... 183.536,32183.536,3236.707,26A1-I3 Δωδεκάννησα, Ρέθυμνο ...... 249.332,36249.332,36137.811,57 ΣΥΝΟΛΟ ΔΑΣΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ Α' ΠΙΛΟΤΙΚΟΥ 2.746.118,8736.590,462.782.709,332.068.839,46B001 Κ. ΑΝΘΕΙΑΣ -Ν. ΕΒΡΟΥ ...... 346.294, 94127.031,80473.326,74327.888,49Β002 Κ. ΑΓ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ...-Ν. ΔΡΑΜΑΣ ...... 657.960, 3839.823, 92697.784,30386.312,84B003 Κ. ΕΡΑΣΜΙΟΥ, ΑΒΑΤΟΥ-ΞΑΝΘΗΣ ...... 450.183, 42732.937, 811.183.121, 23741.813,95B004 Κ. Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΤΣΑ.. -ΚΑΒΑΛΑ ...... 657.960, 38569.522, 721, 227.483, 10843.288, 03B005Κ. ΜΕΣΗΣ-Ν. ΡΟΔΟΠΗΣ ...... 969, 625, 83510.902, 181.480.528, 011.035.743,27B006 Δ. ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ - ΘΕΣ/ΚΗ ...... 588.701,391.253.693,641.842.395,031.186.649,96B007 Κ. Ν. ΑΓΑΘΟΥΠΟΛΗΣ ...- ΠΙΕΡΙΑ ...... 346.294,9422.509,17368.804,11227.029,80B008 Δ. ΑΓΧΙΑΛΟΥ- ΜΑΓΝΗΣΙΑ ......- ...... 588.701, 39539.182, 981.127.884,37631.374,91B009 Κ. ΠΑΤΟΥΛΙΑΣ ...- ΤΡΙΚΑΛΑ ...... 346.294, 9420.777, 70367.072, 64256.868, 74Β010 ΚΑΤΟΥΝΑ...-ΛΕΥΚΑΔΑ ...... 588.701, 3943.286, 87631.988, 26589.087, 37Β011 Δ. ΑΙΤΩΛΙΚΟΥ- ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑ ...... 588.701,39330.376,37919.077,76605.842,55Β012 Κ. ΜΑΝΟΛΑΔΟΣ ...-ΗΛΕΙΑΣ ...... 450.183,4243.286,87493.470,29266.022,71Β013 Κ. ΜΑΛΕΣΙΝΑΣ-ΦΘΙΩΤΙΔΑ ...... 692.589,881.545.268,382.237.858,261.445.403,63Β014 ΒΡΙΛΗΣΙΑ, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ-ΑΘΗΝΑ ...... 900.366,841.964.667,762.865.034,601.643.320,69Β015 ΒΥΡΩΝΑ, Ν. ΣΜΥΡΝΗ-ΑΘΗΝΑ ...... 796.478, 362.426.229, 903.222.708,261.965.798,31Β016 ΞΗΡΟΠΗΓΑΔΟΥ... -ΑΡΚΑΔΙΑ ...... 346.294, 94405.032, 85751.327, 79474.494,51Β017Δ. ΜΗΛΟΥ, ΚΙΜΩΛΟΥ-ΚΥΚΛΑΛΩΝ ...... 1.004.255, 322.726.139, 123.730.394,442.133.595,74B018 Κ. ΒΡΟΥΧΑ, ΛΟΥΜΑ...-ΛΑΣΙΘΙΟΥ ...... 380.924, 43532.025, 10912.949, 53257.537, 72Β021 ΜΑΓΓΑΝΑ-ΞΑΝΘΗ ...... 138.517,98192.830,71331.348,69192.521.47Β022 ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ ...-ΚΑΒΑΛΑΣ ...... 277.035,95733.405,831.010.441,78425.736,21Β023 Κ. ΛΟΥΤΡΟΥ-ΕΒΡΟΣ ...... 277.035,95612.359,75889.395,70249.708,93Β024 Δ. ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ-ΡΟΔΟΠΗΣ ...... 692.589, 881.658.861, 092.351.450,971.432.884,28Β025 Κ. ΜΟΔΙΟΥ, ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ-ΘΕΣ/ΚΗΣ ...... 242.406, 4691.768, 16334.174,62140.188,72 Β026 Κ. ΜΕΘΩΝΗΣ-ΠΙΕΡΙΑ ...... 121.203, 23168.582, 73289.785,96195.152,48 Β027 ΚΑΛΛΙΘΕΑ, ΛΕΥΚΩΝΟΣ-ΦΛΩΡΙΝΑ ...... 173.147,4764.064,56237.212,03127.614,44 ΣΥΝΟΛΑ Β' ΠΙΛΟΤΙΚΟΥ12.622.450,5017.354.567,9629.977.018,4617.781.879,77Μ101 ΑΓΙΑΣΜΑΤΟΣ...-Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ ...... 1.844.351,912.618.240,954.462.592,863.180.568,46Μ102 ΕΥΛΑΛΟΥ...-Ν. ΑΝΘΗΣ & ΡΟΔΟΠΗΣ ...... 1.153.630, 81334.814,651.488.445,461.174.726,39Μ103 ΣΕΡΡΩΝ-Ν. ΣΕΡΡΩΝ ...... 1.571.477, 892.188.423, 593.759.901,481.809.528,83Μ104 ΑΓ. ΠΕΤΡΟΥ...-Ν. ΚΙΛΚΙΣ ...... 1.628.874, 25938.974,202.567.848, 452.030.592,53Μ105 ΑΣΒΕΣΤΟΧΩΡΙΟΥ...- Ν. ΘΕΣ/ΚΗΣ ...... 2.030.723,011.733.790.923.764.513, 932.945.104, 16Μ106 ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ...-Ν. ΗΜΑΘΙΑΣ ...... 1.928.003, 582.599.870, 764.527.874, 343.360.923,48Μ107 ΑΓ. ΤΡΙΑΔΟΣ, Ν. ΕΠΙΒΑΤΩΝ...-Ν.ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ...... 1.408.273, 232.724.331, 364.132.604, 593.227.387,43Μ108 ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ- Ν. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ...... 1.508.030, 04914.715, 802.422.745, 801.171.966,97 συνολικά υπερβάσεις υπερδιπλάσιες του αρχικού συμβατικού αντικειμένου μέχρι τις 31-12-2001, αναλυτικότερα δε παρουσιάζουν οι συμπληρωματικές συμβάσεις του Α' Πιλοτικού Προγράμματος αναθεωρημένο συνολικό προϋπολογισμό (με Φ.Π.Α.) ποσού 29.977.018,46 ευρώ αντί του αρχικού συνολικού προϋπολογισμού 12.622.450,50 ευρώ, ενώ οι συμπληρωματικές συμβάσεις του Α' Κυρίου Προγράμματος παρουσιάζουν αναθεωρημένο συνολικό προϋπολογισμό ποσού 165.403.517,52 ευρώ αντί του αρχικού συνολικού προϋπολογισμού ύψους 70.393.675,39 ευρώ. ΚωδικόςΜελέτης ΜΕΛΕΤΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΑΝΑΔΟΧΩΝ ΑΡΧΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΜΕ Φ.Π.Α. 1η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΜΕ Φ.Π.Α. ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΜΕ Φ.Π.Α. ΜΕΧΡΙ 31/12/2001 ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΜΕ Φ.Π.Α. ΕΩΣ 31/12/2001 Μ109 ΑΓ. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ...-Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ & ΦΛΩΡΙΝΑΣ ...... 1.237.959,82307.456,531.545.416,351.036.315,63 M110 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ, ΑΡΓΟΥΣ...-Ν. ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ & ΦΛΩΡΙΝΗΣ ...... 1.999.151,301.349.121, 503.348.272, 801.733.222,57 Μ111 ΦΕΛΛΙΟΥ...-Ν. ΓΡΕΒΕΝΩΝ ...... 1.035.140,37718.549,281.753.689, 651.359.468,09 Μ112 ΑPTΑΙΩΝ...-Ν. ΠΡΕΒΕΖΑΣ & ΑΡΤΑΣ ...... 2.116.839,831.856.894,763.973.734,592.811.240,74 Ml 13 ΑΝΑΤΟΛΗ -Ν. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ...... 1.823.561,511.890.010,313.713.571,822.836.733,81 Μ114 ΑΓ. ΤΡΙΑΔΟΣ...-Ν. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ & ΤΡΙΚΑΛΩΝ ...... 2.212.861,781.661.956,693.874.818,472.919.579,82Μ115 ΑΜΠΕΛΩΝΟΣ...-Ν. ΛΑΡΙΣΑΣ ...... 997.874,71809.337,711.807.212,421.292.165,41Μ116 ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΕΙΟΥ... - Ν. ΛΑΡΙΣΑΣ ...... 1.288.851,24874.919,712.163.770,951.524.155,76Ml 17 ΑΛΕΠΟΥΣ...-Ν. ΚΕΡΚΥΡΑΣ ...... 1.919.034, 004.558.302, 676.477.336,675.342.997,66M118 ΑΡΓΟΣΤΟΛΙΟΥ...-Ν. ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ...... 1.801.583, 082.691.059, 634.492.642,713.717.597,08M119 ΑΓΓΕΛΟΚΑΣΤΡΟ...-Ν. ΑΠΩΛ/ΝΙΑΣ ...... 1.444.871, 771.624.788, 663.069.660,432.523.849,06M120 ΠΑΤΡΕΩΝ...-Ν. ΑΧΑΪΑΣ ...... 3.358.709, 934.600.852, 397.959.562,326.128.587,90M121 ΑΓ. ΑΝΔΡΕΟΥ, ΑΝΙΑΔΑΣ...-ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ & ΦΩΚΙΔΑΣ ...... 2.157.722, 674.222.952,506.380.675,174.520.679,88M122 ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ...-Ν. ΕΥΒΟΙΑΣ ...... 2.011.194, 882.936.446, 174.947.641,053.717.694,33M123 ΚΑΣΤΡΟΥ, ΛΟΥΣΙΟΥ...-Ν. ΒΟΙΩΤΙΑΣ & ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ...... 2.029.906, 252.846.242, 034.876.148,282.461.076,98M124 ΑΓ. Ι. ΡΕΝΤΗ...-Ν. ΑΤΤΙΚΗΣ ...... 1.789.895, 913.540.895, 735.330.791,643.431.550,42M125 ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ... -Ν. ΑΤΤΙΚΗΣ ...... 1.576.957 ,642.330.503, 793.907.461, 432.840.738,96 M126 ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ...-Ν. ΑΤΤΙΚΗΣ ...... 2.262.187,014.910.071, 237.172.258, 244.727.609, 48M127 ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΝ ...-Ν. ΑΤΤΙΚΗΣ ...... 2.686.481,994.951.536,117.638.018, 105.842.427, 31M128 ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ...-Ν. ΑΤΤΙΚΗΣ ...... 1.918.685,024.022.595,025.941.280,043.533.797,89M129 ΓΛΥΚΩΝ ΝΕΡΩΝ...-Ν. ΑΤΤΙΚΗΣ ...... 1.318.998,061.466.274,222.785.272,281.872.141,79M130 ΚΕΦΑΛΑΡΙΟΥ...-Ν. ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ ...... 1.197.731,721.833.164,333.030.896,052.350.069,56M131 ΑΝΤΙΚΑΛΑΜΟΥ...-Ν. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ...... 2.130.442,693.648.226,385.778.669,074.278.485,96M132 ΑΣΣΟΥ...- Ν. ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ...... 1.227.363, 661.686.911,082.914.274,741.873.592,77M133 ΓΥΘΕΙΟΥ...-Ν. ΛΑΚΩΝΙΑΣ ...... 1.103.097,572.672.785, 463.775.883, 032.732.933,66M134 ΑΝΕΜΩΝΑΣ...-Ν. ΧΙΟΥ ...... 1.384.216,681.488.383,072.872.599, 752.001.341,13M135 ΑΓ. ΜΑΡΙΝΗΣ-Ν. ΛΕΣΒΟΥ ...... 1.916.776,762.030.932,313.947.709,072.902.714, 15M136 ΑΝΩ ΣΥΡΟΥ...-Ν. ΚΥΚΛΑΔΩΝ ...... 2.420.171,793.448.437,785.868.609,574.278.775,15M137 ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΕΩΣ...- Ν. ΡΕΘΥΜΝΗΣ& ΧΑΝΙΩΝ ...... 3.471.930,006,375.658,369.847.588,366.566.535,31M138 ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ...-Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ...... 3.480.111,033.601.414,537.081.525,565.390.486,83 ΣΥΝΟΛΑ 1ου ΚΥΡΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 70.393.675,3995.009.842,13165.403.517,52117.449.363,37 ΣΥΝΟΛΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 109.725.854,44125.007.897,11234.733.751,55167.840.286,02. Η υπογραφή των συμπληρωματικών συμβάσεων αυτών κρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως παραβίαση της Οδηγίας 92/50 ΕΟΚ και αποτέλεσε την κυριότερη αιτία ανάκτησης της κοινοτικής συνδρομής, η οποία αποφασίστηκε με την Ε 4519/20-12-2001 απόφαση αυτής, αρχικά για το ποσό των 57.917.928 ευρώ και αργότερα για το υπόλοιπο της κοινοτικής συνδρομής ποσού 42.158.211 ευρώ, γεγονός που προκάλεσε αντίστοιχη και ισόποση ελάττωση της περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο απώλεσε οριστικά την κοινοτική συνδρομή χρηματοδότησης του Εθνικού Κτηματολογίου στο πλαίσιο του ΚΠΣ II και υποχρεώθηκε να καλύψει τις σχετικές συμβατικές υποχρεώσεις του προς τους αναδόχους αποκλειστικά με δικούς του πόρους. 9/2009 - σελ. 16Ο κατηγορούμενος, ως Διευθύνων Σύμβουλος της Κτηματολόγιο Α.Ε. με άμεσες επαφές με τα αρμόδια Κρατικά και Κοινοτικά όργανα αλλά και με πλήρη ενημέρωση σε τεχνικά και νομικά ζητήματα από τις αντίστοιχες οργανωμένες υπηρεσίες της Κτηματολόγιο Α.Ε., γνώριζε α) ότι κατά τη σύναψη των συμπληρωματικών συμβάσεων είχε παρέλθει η καταληκτική ημεροχρονολογία (31-12-1999) για ανάληψη δεσμεύσεων από τις Εθνικές Αρχές στο πλαίσιο του ΚΠΣ II και ότι δεν είναι επιτρεπτή βάσει της Κοινοτικής Νομοθεσίας η κάλυψη τέτοιων δεσμεύσεων με κοινοτική συγχρηματοδότηση β) ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχοντας πληροφορηθεί τις υπό εξέλιξη διαδικασίες έγκρισης των συγκριτικών πινάκων και αναθεωρημένων λογαριασμών και την αναμενόμενη απευθείας σύναψη με τους αρχικούς αναδόχους συμπληρωματικών συμβάσεων με μεγάλες υπερβάσεις κόστους, είχε ήδη από τότε (Οκτώβριο-Νοέμβριο 2000) αποφασίσει να προβεί σε σχετική έρευνα κατά το άρθρο 24 του 4253/88 Κανονισμού EOK με στόχο τη μερική ή ολική ανάκτηση της κοινοτικής συνδρομής, μεταξύ άλλων, και για εικαζόμενη παραβίαση της Οδηγίας 92/50 ΕΟΚ γ) ότι η από 31-10-2000 γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας της Κτηματολόγιο Α.Ε., η οποία μάλιστα συντάχτηκε με δική του προφορική εντολή, περιείχε σαφέστατη σημείωση ότι η απευθείας ανάθεση με διαπραγμάτευση στους αρχικούς αναδόχους εργασιών κτηματογράφησης καθ' υπέρβαση του αρχικού συμβατικού αντικειμένου, αξιολογουμένων σαν νέων εργασιών, δεν ήταν σύμφωνη με την Οδηγία 92/50 ΕΟΚ, επειδή δεν είχε γίνει ανάλογη ρητή αναφορά στην αρχική δημόσια προκήρυξη και δ) (επιπλέον και κυριότερα γνώριζε από τη συμμετοχή του στις αντίστοιχες συνεδριάσεις του Δ.Σ. και από το περιεχόμενο τους) ότι οι σχετικές αποφάσεις του Δ.Σ. της Κτηματολόγιο Α.Ε. δεν λήφθηκαν με σκοπό την άμεση και χωρίς προϋποθέσεις υλοποίησή τους, αλλά με την επιδίωξη - προσδοκία να διευκολύνουν έμμεσα, τεχνικά και πρακτικά την έγκριση των αντιστοίχων πιστώσεων από την ΕΠ.ΠΕΡ, το ΥΠΕΧΩΔΕ και το ΥΠΕΘΟ, η δε εξουσιοδότηση προς αυτόν για υπογραφή των συμπληρωματικών συμβάσεων εξαρτήθηκε ρητά από την προηγούμενη έγκριση των πιστώσεων. Ενόψει δε όσων προεκτέθηκαν, ο κατηγορούμενος α) κατά την υπογραφή των συμπληρωματικών συμβάσεων είχε πλήρη επίγνωση ότι οι υπερδιπλάσιες υπερβάσεις που αφορούσαν οι συμβάσεις αυτές δεν θα εγκρίνονταν από την Επιτροπή Παρακολούθησης του Κτηματολογίου, όπως και δεν εγκρίθηκαν τελικά, καθώς και ότι η σύναψη των εν λόγω συμβάσεων θα παρείχε απτή και ουσιαστική τεκμηρίωση στην "εικαζόμενη έως τότε" παραβίαση της Οδηγίας 92/50 ΕΟΚ και θα οδηγούσε αναγκαίος στην ανάκτηση της κοινοτικής συγχρηματοδότησης προς ισόποση ελάττωση της περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου από την οριστική απώλεια των σχετικών κεφαλαίων ως πόρων εγκεκριμένων για το έργο του Εθνικού Κτηματολογίου από το ΚΠΣ II και β) με την υπογραφή και κατάρτιση των συμπληρωματικών συμβάσεων επιδίωξε να ωφελήσει τους αντισυμβαλλόμενους αναδόχους, οι οποίοι έτσι αποκτούσαν (θεμελίωναν συμβατικά) κατά της Κτηματολόγιο Α.Ε. απαιτήσεις για αμοιβές υπερδιπλάσιας αξίας του αντικειμένου των κυρίων συμβάσεων συνολικής αξίας, στις 31-12-2001, ποσού 112.364.409 ευρώ (17.354.567 ευρώ οι υπερβάσεις του Β' Πιλοτικού + 95.009.842 ευρώ οι υπερβάσεις του Α' Κυρίου Προγράμματος) για παροχή μάλιστα έργου πραγματικής αξίας που δεν υπερβαίνει το μισό του ποσού αυτού, οι οποίες απαιτήσεις θα καλύπτονταν με κεφάλαια προερχόμενα (εν μέρει στην αρχή και ολικά αργότερα) από το Δημόσιο Ταμείο με ισόποση ελάττωση της περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου κατά πολύ μεγαλύτερη των 147.000 ευρώ (50.000.000 δρχ.) και για τις οποίες απαιτήσεις είχαν στις 31-12-2001 πραγματοποιηθεί πληρωμές συνολικής αξίας 52.215.11 ευρώ. Η ελάττωση δε αυτή της περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου έχει αντικείμενο ιδιαίτερα μεγάλης αξίας. II) Ως υπαίτιος του ότι ο ίδιος κατηγορούμενος και ο κατηγορούμενος Χ2 τον Ιούλιο 1998 τέλεσαν - σε παράλληλη αυτουργία - την αξιόποινη πράξη της κακουργηματικής απιστίας σχετικής με την υπηρεσία με ελάττωση της περιουσίας του Δημοσίου μεγαλύτερη των 147.000 ευρώ (50.000.000 δρχ.), η οποία προβλέπεται και τιμωρείται με στερητική της ελευθερίας ποινή. Ειδικότερα, ενώ ήταν και οι δύο μέλη του Δ.Σ. της Κτηματολόγιο Α.Ε. και της Πενταμελούς Επιτροπής Αξιολόγησης, που συστάθηκε με την ...... Απόφαση του Δ.Σ. της Κτηματολόγιο Α.Ε. και της οποίας εισηγητής και προεδρεύων ήταν ο δεύτερος από αυτούς (Χ2), ο οποίος ήταν επιπλέον και υπεύθυνος των Προγραμμάτων Προβολής του Ελληνικού Κτηματολογίου και, ως εκ τούτου, είχαν και οι δύο την ιδιότητα του υπαλλήλου με την έννοια του ποινικού νόμου, ενεργώντας με άμεσο δόλο και με σκοπό να ωφελήσουν τρίτο, στις 8-7-1998, ως μέλη της παραπάνω επιτροπής κατά τον Διαγωνισμό του Προγράμματος Επικοινωνιακής Υποστήριξης και Δημόσιας Προβολής του Ελληνικού Κτηματολογίου ύψους 350.000.00 δρχ., παρότι, βάσει των κριτηρίων της σχετικής Δημόσιας Προκήρυξης, μεταξύ πέντε υποψηφίων αναδόχων πρώτη αναδείχτηκε η εταιρεία "SENSE INTEGRATED ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ Α.Ε." και δεύτερη η εταιρεία "EDAP ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕ - GREY ΑΘΗΝΑ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ" με βαθμολογική κατάταξη στον σχετικό πίνακα 88,29 και 86,93, αντίστοιχα, και επιπλέον γνώριζαν, λόγω των στενών προσωπικών και οικογενειακών σχέσεων που διατηρούσαν και οι δύο κατηγορούμενοι με τον ιδιοκτήτη της δεύτερης στη σειρά κατάταξης εταιρείας, Α, ότι η εταιρεία αυτή ήταν μικρού μεγέθους και μικρής εμβέλειας με ελάχιστο προσωπικό (που δεν ξεπερνούσε τα πέντε άτομα) και, ως εκ τούτου, δεν ήταν σε θέση να ανταποκριθεί στις ποιοτικές, τεχνικές και χρονικές ανάγκες του έργου, τάχτηκαν με την ψήφο τους υπέρ της ανάθεσης του έργου (μόνο) κατά το 1/3 στην πρώτη και κατά τα 2/3 στη δεύτερη του διαγωνισμού, με σκοπό να ωφελήσουν τον ιδιοκτήτη της τελευταίας, με τον οποίο διατηρούσαν τις σχέσεις που προαναφέρθηκαν, αποσιωπώντας συγχρόνως τα περιστατικά αυτά από τα λοιπά μέλη της επιτροπής. Στη συνέχεια οι ίδιοι κατηγορούμενοι, στις 10-7-1998, ενεργώντας, με άμεσο δόλο και με σκοπό να ωφελήσουν τρίτο, ως μέλη του Δ.Σ. της Κτηματολόγιο Α.Ε., το οποίο με την 45/10-7-1998 απόφαση του και με εισήγηση επίσης του δευτέρου από αυτούς (Χ2) ενέκρινε την 5/8-7-1998 απόφαση ανάθεσης της παραπάνω επιτροπής, τάχτηκαν υπέρ της έγκρισης της σχετικής απόφασης, παρότι γνώριζαν όσα προαναφέρθηκαν για την ανεπάρκεια της δεύτερης εταιρείας του διαγωνισμού να ανταποκριθεί στις ανάγκες του έργου, με τον ίδιο σκοπό να ωφελήσουν τον ιδιοκτήτη αυτής, λόγω των προσωπικών και οικογενειακών σχέσεων που διατηρούσαν μαζί του, γεγονότα τα οποία αποσιώπησαν και πάλι από τα άλλα μέλη του Δ.Σ. και της Επιτροπής Αξιολόγησης, τα οποία, αγνοώντας της ανεπάρκεια της τελευταίας, συντάχτηκαν με τις εισηγήσεις και ήχθησαν στην ομόφωνη έκδοση των σχετικών αποφάσεων. Με τις πράξεις τους δε αυτές οι κατηγορούμενοι προκάλεσαν με γνώση τους ελάττωση της περιουσίας του Δημοσίου μεγαλύτερη των 147.000 ευρώ (50.000.000 δρχ.), ενόψει του ότι, κατά την εκτέλεση του σχετικού έργου και παρά τη μη υλοποίηση του μέσα στην προβλεπόμενη διετή προθεσμία, σημειώθηκε μεγάλη και αδικαιολόγητη υπέρβαση του αρχικού συμβατικού αντικειμένου από 230.000.000 δρχ. σε 500.000.000 δρχ., τα οποία και καταβλήθηκαν στον Χ2 από την Κτηματολόγιο Α.Ε., προερχόμενα από κεφάλαια του Δημοσίου Ταμείου, που είχαν κατά νόμο τεθεί στη διάθεση και διαχείριση αυτής από το Ελληνικό Δημόσιο -μοναδικό μέτοχο της - για τις ανάγκες εκτέλεσης του Εθνικού Κτηματολογίου.
ΙΙΙ) Παραπέμπει ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Αθηνών για κακουργήματα τον κατηγορούμενο Χ2, κάτοικο ......, οδός ...... αρ. ..., προκειμένου να δικαστεί ως υπαίτιος της αξιόποινης πράξης, της απιστίας στην υπηρεσία με ελάττωση περιουσίας του Δημοσίου μεγαλύτερη των 147.000 ευρώ (50.000.000 δρχ.), την οποία τέλεσε - σε παράλληλη αυτουργία με τον κατηγορούμενο Χ1- με άμεσο δόλο και σκοπό να ωφελήσει τρίτο, η οποία προβλέπεται και τιμωρείται με στερητική της ελευθερίας ποινή. Πιο συγκεκριμένα, ενώ ήταν και οι δύο μέλη του Δ.Σ. της Κτηματολόγιο Α.Ε. και της Πενταμελούς Επιτροπής Αξιολόγησης, που συστάθηκε με την 24/30-7-1997 Απόφαση του Δ.Σ. της Κτηματολόγιο Α.Ε. και της οποίας εισηγητής και προεδρεύων ήταν ο πρώτος από αυτούς (Χ2), ο οποίος ήταν επιπλέον και υπεύθυνος των Προγραμμάτων Προβολής του Ελληνικού Κτηματολογίου και, ως εκ τούτου, είχαν και οι δύο την ιδιότητα του υπαλλήλου με την έννοια του ποινικού νόμου, ενεργώντας με άμεσο δόλο και με σκοπό να ωφελήσουν τρίτο, στις 8-7-1998, ως μέλη της παραπάνω επιτροπής κατά τον Διαγωνισμό του Προγράμματος Επικοινωνιακής Υποστήριξης και Δημόσιας Προβολής του Ελληνικού Κτηματολογίου ύψους 350.000.00 δρχ., παρότι, βάσει των κριτηρίων της σχετικής Δημόσιας Προκήρυξης, μεταξύ πέντε υποψηφίων αναδόχων πρώτη αναδείχτηκε η εταιρεία "SENSE INTEGRATED ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ Α.Ε. " και δεύτερη η εταιρεία "EDAP ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕ - GREY ΑΘΗΝΑ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ" με βαθμολογική κατάταξη στον σχετικό πίνακα 88,29 και 86,93, αντίστοιχα, και επιπλέον γνώριζαν, λόγω των στενών προσωπικών και οικογενειακών σχέσεων που διατηρούσαν και οι δύο κατηγορούμενοι με τον ιδιοκτήτη της δεύτερης στη σειρά κατάταξης εταιρείας, Α, ότι η εταιρεία αυτή ήταν μικρού μεγέθους και μικρής εμβέλειας με ελάχιστο προσωπικό (που δεν ξεπερνούσε τα πέντε άτομα) και, ως εκ τούτου, δεν ήταν σε θέση να ανταποκριθεί στις ποιοτικές, τεχνικές και χρονικές ανάγκες του έργου, τάχτηκαν με την ψήφο τους υπέρ της ανάθεσης του έργου (μόνο) κατά το 1/3 στην πρώτη και κατά τα 2/3 στη δεύτερη του διαγωνισμού, με σκοπό να ωφελήσουν τον ιδιοκτήτη της τελευταίας, με τον οποίο διατηρούσαν τις σχέσεις που προαναφέρθηκαν, αποσιωπώντας συγχρόνως τα περιστατικά αυτά από τα λοιπά μέλη της επιτροπής. Στη συνέχεια οι ίδιοι κατηγορούμενοι, στις 10-7-1998, ενεργώντας, με άμεσο δόλο και με σκοπό να ωφελήσουν τρίτο, ως μέλη του Δ.Σ. της Κτηματολόγιο Α.Ε., το οποίο με την 45/10-7-1998 απόφαση του και με εισήγηση επίσης του πρώτου από αυτούς (Χ2) ενέκρινε την 5/8-7-1998 απόφαση ανάθεσης της παραπάνω επιτροπής, τάχτηκαν υπέρ της έγκρισης της σχετικής απόφασης, παρότι γνώριζαν όσα προαναφέρθηκαν για την ανεπάρκεια της δεύτερης εταιρείας του διαγωνισμού να ανταποκριθεί στις ανάγκες του έργου, με τον ίδιο σκοπό να ωφελήσουν τον ιδιοκτήτη αυτής, λόγω των προσωπικών και οικογενειακών σχέσεων που διατηρούσαν μαζί του, γεγονότα τα οποία αποσιώπησαν και πάλι από τα άλλα μέλη του Δ.Σ. και της Επιτροπής Αξιολόγησης, τα οποία, αγνοώντας της ανεπάρκεια της τελευταίας, συντάχτηκαν με τις εισηγήσεις και ήχθησαν στην ομόφωνη έκδοση των σχετικών αποφάσεων. Με τις πράξεις τους δε αυτές οι κατηγορούμενοι προκάλεσαν με γνώση τους ελάττωση της περιουσίας του Δημοσίου μεγαλύτερη των 147.000 ευρώ (50.000.000 δρχ.), ενόψει του ότι, κατά την εκτέλεση του σχετικού έργου και παρά τη μη υλοποίηση του μέσα στην προβλεπόμενη διετή προθεσμία, σημειώθηκε μεγάλη και αδικαιολόγητη υπέρβαση του αρχικού συμβατικού αντικειμένου από 230.000.000 δρχ. σε 500.000.000 δρχ., τα οποία και καταβλήθηκαν στον Α από την Κτηματολόγιο Α.Ε., προερχόμενα από κεφάλαια του Δημοσίου Ταμείου, που είχαν κατά νόμο τεθεί στη διάθεση και διαχείριση αυτής από το Ελληνικό Δημόσιο - μοναδικό μέτοχο της - για τις ανάγκες εκτέλεσης του Εθνικού Κτηματολογίου".
Το άνω Ποινικό Δικαστήριο την κατηγορία αυτή, καίτοι διεξήχθη ενώπιόν του η σχετική αποδεικτική διαδικασία, δεν την έκρινε κατ' ουσίαν αλλά δέχτηκε, ότι, όπως εισήχθη η κατηγορία με το ως άνω βούλευμα, κατ'ορθό, κατά το Δικαστήριο αυτό, νομικό χαρακτηρισμό, φέρει το χαρακτήρα της κοινής απιστίας του άρθρου 390 του Π.Κ. και όχι της απιστίας της σχετικής με την υπηρεσία των κατηγορουμένων, με τη σκέψη, ότι η ελάττωση της δημόσιας περιουσίας δεν συνδέεται με τον προσδιορισμό, την είσπραξη ή τη διαχείριση των δημοσίων εσόδων. Περαιτέρω δέχθηκε, ότι η πλημμεληματική αυτή κοινή απιστία, λόγω παρόδου πενταετίας, είχε παραγραφεί και έπαυσε οριστικά την ποινική δίωξη κατά των κατηγορουμένων τούτων. Σύμφωνα, όμως, με τις ανωτέρω εκτεθείσες σκέψεις, το Τριμελές Εφετείο Αθηνών, με την προσβαλλόμενη 4412/2008 απόφασή του εσφαλμένως ερμήνευσε το άρθρο 256 του Π.Κ. και εσφαλμένως εφάρμοσε το 390 του Π.Κ., καθόσον τα πραγματικά περιστατικά της άνω κατηγορίας εμπίπτουν στη διάταξη του άρθρου 256 του Π.Κ. και όχι στη διάταξη του άρθρου 390 του ίδιου Κώδικα.
Συνεπώς, οι λόγοι της κρινόμενης αίτησης αναίρεσης, ότι το άνω ποινικό δικαστήριο εσφαλμένως ερμήνευσε τη διάταξη του άρθρου 256 του Π.Κ. και εσφαλμένως εφάρμοσε τη διάταξη του άρθρου 390 του ίδιου Κώδικα (άρθρ. 510 παρ. 1 στοιχ. Ε' Κ.Π.Δ.), είναι βάσιμοι. Περαιτέρω, το Τριμελές Εφετείο, με το να παύσει οριστικά την ποινική δίωξη κατά των κατηγορουμένων, λόγω πενταετούς παραγραφής, υπερέβη αρνητικώς την εξουσία του, διότι, εάν εφάρμοζε το άρθρο 256 του Π.Κ., το οποίο έπρεπε να εφαρμόσει, όπως προεκτέθηκε, δεν συνέτρεχαν οι οριζόμενες για την οριστική παύση της ποινικής δίωξης νόμιμες προϋποθέσεις (Ολ. Α.Π. 5/2008), καθόσον ο χρόνος παραγραφής των υπό κατηγορία πράξεων, ως κακουργηματικών (άρθρ. 256 εδ. τελευτ. Π.Κ.), δεν είχε συμπληρωθεί (άρθρ. 111 παρ. 2 Π.Κ.).
Συνεπώς, λόγω του ότι η αναίρεση είναι παραδεκτή και ο αναιρεσείων Εισαγγελέας εμφανίστηκε και αγόρευσε κατά τη συζήτηση, πρέπει και ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Η' Κ.Π.Δ. λόγος αναίρεσης (υπέρβαση εξουσίας), που εξετάζεται αυτεπαγγέλτως, αν και δεν προτάθηκε (αρθρ. 511 εδ. α' Κ.Π.Δ.), να γίνει δεκτός, ως βάσιμος.
Μειοψήφησαν δεκαπέντε (15) μέλη του Δικαστηρίου, ήτοι οι Αρεοπαγίτες Ελισάβετ Μουγάκου-Μπρίλλη, Ρένα Ασημακοπούλου, Χρήστος Αλεξόπουλος, Χαράλαμπος Παπαηλιού, Αθανάσιος Κουτρομάνος, Μιχαήλ Θεοχαρίδης, Ελευθέριος Νικολόπουλος, Αθανάσιος Πολυζωγόπουλος, Νικόλαος Ζαΐρης, Νικόλαος Λεοντής, Ελένη Σπίτσα, Γεωργία Λαλούση, Δημήτριος Μαζαράκης, Ανδρέας Δουλγεράκης, Κωνσταντίνος Φράγκος, οι οποίοι διατύπωσαν την ακόλουθη γνώμη: Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 390 και 256 Π.Κ. προκύπτει ότι ως απιστία μεν γενικώς (εφόσον συντρέχει και το υποκειμενικό στοιχείο) τιμωρείται κάθε πρόκληση ζημίας σε ξένη περιουσία από πρόσωπο που, βάσει του νόμου ή δικαιοπραξίας, έχει την επιμέλεια ή διαχείριση αυτής, ως απιστία δε περί την υπηρεσία τιμωρείται μόνον η ελάττωση της δημόσιας (με ευρεία έννοια) περιουσίας από υπάλληλο, που του είναι εμπιστευμένη η διαχείρισή της, και μόνο "κατά τον προσδιορισμό, την είσπραξη ή τη διαχείριση φόρων, δασμών, τελών ή άλλων φορολογημάτων ή οποιωνδήποτε εσόδων". Έτσι, στην έννοια του άρθρου 256 Π.Κ. δεν εμπίπτει κάθε ζημιογόνος διαχειριστική ενέργεια του υπαλλήλου, αλλά μόνον εκείνη που έχει ως αποτέλεσμα την μη είσπραξη από τον οικείο δημόσιο φορέα εσόδων, που κατά νόμον έπρεπε να εισπραχθούν. Αντίθετη ερμηνεία θα οδηγούσε στην εννοιολογική ταύτιση της αντικειμενικής υπόστασης των δύο αδικημάτων (της κοινής και της υπηρεσιακής απιστίας), πράγμα που αφενός μεν θα διηύρυνε το θεσπιζόμενο με το άρθρο αυτό αξιόποινο και θα επεξέτεινε την εφαρμογή του σε περιπτώσεις που δεν καλύπτονται από το γράμμα και το νόημα της διατάξεως, αφετέρου δε θα άφηνε χωρίς λογική εξήγηση την μεγάλη και ουσιώδη διαφορά του πραγματικού των δύο διατάξεων. Στην προκειμένη περίπτωση, οι πράξεις που αποδίδονται στους κατηγορουμένους με το παραπεμπτικό βούλευμα -αληθείς υποτιθέμενες- δεν περιέχουν στοιχεία που συνιστούν "διαχείριση εσόδων" υπό την εκτεθείσα έννοια, αλλά αποτελούν παράνομες ενέργειες που είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία απαιτήσεων εις βάρος της εταιρίας "Κτηματολόγιο Α.Ε.", η ικανοποίηση των οποίων προκάλεσε σ' αυτήν ζημία. Κατά συνέπεια, το ένδικο αδίκημα αποτελεί κοινή απιστία, κατά την έννοια του άρθρου 390 Π.Κ., όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση, και, έτσι, η κρινόμενη αίτηση αναιρέσεως, έπρεπε, κατά την μειοψηφούσα γνώμη, να απορριφθεί.
Κατ' ακολουθίαν, σύμφωνα με τη γνώμη που επικράτησε, κρινόμενων αβασίμων των αντίθετων ισχυρισμών των αναιρεσιβλήτων-κατηγορουμένων, πρέπει να γίνει δεκτή η πιο πάνω αίτηση αναίρεσης και ως βάσιμη, να αναιρεθεί η ως άνω απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών, για τους προεκτεθέντες λόγους και, εφόσον εκείνο δεν αποφάνθηκε για τα πραγματικά περιστατικά της κατηγορίας, να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα εκδίκαση, κατ' ουσίαν, στο ίδιο Δικαστήριο, το οποίο πρέπει να συγκροτηθεί από άλλους Δικαστές εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως (άρθρα 518 παρ. 2 και 519 Κ.Π.Δ.).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 4412/2008 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών. Και
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, συντιθέμενο από άλλους Δικαστές εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε στην Αθήνα στις 2 Απριλίου 2009. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 30 Απριλίου 2009.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ