Αριθμός 1689/2018
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Β1 Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους δικαστές, Μαρία Νικολακέα, προεδρεύουσα αρεοπαγίτη, Αρετή Παπαδιά, Αντιγόνη Καραΐσκου- Παλόγου, Σοφία Τζουμερκιώτη και Γεώργιο Δημάκη, αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο κατάστημά του, την 6η Μαρτίου 2018, με την παρουσία και της γραμματέα Ελένης Τσιουρή, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ.
Της αναιρεσείουσας: Ανώνυμης ασφαλιστικής εταιρίας με την επωνυμία "...", όπως νόμιμα εκπροσωπείται, που εδρεύει στον ... και παραστάθηκε δια δηλώσεως (ΚΠολΔ 242 παρ.2) της πληρεξούσιας δικηγόρου Μαρίας Λαγού, η οποία κατέθεσε προτάσεις.
Του αναιρεσιβλήτου: Ι. Π. του Ν., κατοίκου ..., που παραστάθηκε μετά του πληρεξουσίου δικηγόρου Χαράλαμπου Μπουκουβάλα, ο οποίος κατέθεσε προτάσεις.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 29-12-2014 αγωγή του ήδη αναιρεσιβλήτου, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιώς με αριθμό 7952/31-12-2014. Εκδόθηκαν η 2806/2015 απόφαση του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου και, κατόπιν ασκήσεως εφέσεως κατ' αυτής, η 540/2017 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Πειραιώς. Την αναίρεση της τελευταίας ζητεί η αναιρεσείουσα με την από 26-10-2017 και με αριθμό κατάθεσης 98/27-10-2017 αίτησή της.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε με τη σειρά της από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω.
Εισηγήτρια ορίσθηκε η αρεοπαγίτης, Σοφία Τζουμερκιώτη.
Ο πληρεξούσιος του αναιρεσιβλήτου ζήτησε την απόρριψη της αίτησης και την καταδίκη της αναιρεσείουσας στα δικαστικά έξοδα.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
1.
Κατά τη διάταξη του άρθρου 1 του ν. 1569/1985 "περί διαμεσολάβησης στις συμβάσεις ιδιωτικής ασφάλισης", όπως η διάταξη αυτή αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 36 του ν. 2496/1997, τη διαμεσολάβηση στη σύναψη ασφαλιστικών συμβάσεων, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου αυτού, ασκούν οι ασφαλιστικοί πράκτορες, οι μεσίτες ασφαλίσεων, οι ασφαλιστικοί σύμβουλοι, οι συντονιστές ασφαλιστικών συμβούλων, καθώς και οι ασφαλιστικοί υπάλληλοι. Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 15α παρ.1 του ίδιου ν. 1569/1985, όπως αυτή προστέθηκε με το άρθρο 12 του ν. 2170/1993 και αντικαταστάθηκε με το άρθρο 36 παρ.17 του ν. 2496/1997, μεσίτης ασφαλίσεων είναι το πρόσωπο, το οποίο έχει ως αποκλειστικό έργο, κατ' εντολή του ασφαλιζόμενου, χωρίς να δεσμεύεται ως προς την επιλογή της ασφαλιστικής ή αντασφαλιστικής επιχείρησης, έναντι αμοιβής που καταβάλλεται από την ασφαλιστική ή αντασφαλιστική επιχείρηση, να φέρει σε επαφή ασφαλιζόμενους ή αντασφαλιζόμενους και ασφαλιστικές ή αντασφαλιστικές επιχειρήσεις, να προβαίνει σε όλες τις αναγκαίες προπαρασκευαστικές εργασίες για τη σύναψη ασφαλιστικών ή αντασφαλιστικών συμβάσεων, να λαμβάνει την αποδοχή από την ασφαλιστική ή αντασφαλιστική επιχείρηση και την έγκριση του ασφαλιζόμενου ή αντασφαλιζόμενου και να βοηθά κατά τη διαχείριση και την εκτέλεσή τους, ιδίως σε περίπτωση επέλευσης του κινδύνου. Από την τελευταία αυτή διάταξη συνάγεται ότι ο μεσίτης ασφαλίσεων, ο οποίος αποτελεί ένα νεώτερο είδος ασφαλιστικού διαμεσολαβητή ως ανεξάρτητου επαγγελματία, δραστηριοποιείται από το νόμο στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων του πελάτη, που θέλει να ασφαλισθεί και ειδικότερα, στον εντοπισμό των ασφαλιστικών αναγκών αυτού, την επιλογή της κατάλληλης ασφαλιστικής εταιρίας, την επίτευξη επαφής του πελάτη του με την επιχείρηση αυτή και τη διεκπεραίωση όλων των αναγκαίων προπαρασκευαστικών εργασιών για τη σύναψη της ασφαλιστικής σύμβασης. Επίσης, βοηθά στη διαχείριση και εκτέλεση της ασφαλιστικής σύμβασης, στα πλαίσια των οποίων δεν αποκλείεται να του ανατεθεί και η είσπραξη ασφαλίστρων. Ο εν λόγω μεσίτης, ο οποίος απολαμβάνει νομικής και οικονομικής ανεξαρτησίας έναντι των ασφαλιστικών επιχειρήσεων (άρθρο 15α παρ.7 του ν. 1569/1985, όπως η παράγραφος αυτή προστέθηκε με το αρ.36 παρ 20 του ν. 2496/1997), δεν εκπροσωπεί την ασφαλιστική επιχείρηση, αλλά η δραστηριότητά του αναπτύσσεται κατόπιν εντολής του πελάτη που θέλει να ασφαλισθεί και, συνεπώς, ενεργεί ως εντολοδόχος αυτού (ΑΚ 713 επ.), η δε ευθύνη του περιορίζεται έναντι του ασφαλιζόμενου στη σωστή τήρηση και εφαρμογή των εγγράφων εντολών του δευτέρου (άρθρο 15ε του ν. 1569/1985, όπως προστέθηκε με το άρθρο 12 του ν. 2170/1993). Στο πλαίσιο της σύμβασης εντολής και προς διαχείριση και εκτέλεση της ασφαλιστικής σύμβασης, δεν αποκλείεται να του ανατεθεί από τον πελάτη η καταβολή για λογαριασμό του τελευταίου των οφειλομένων από αυτόν ασφαλίστρων προς την ασφαλιστική επιχείρηση (ΑΠ 1329/2017). Περαιτέρω, κατά το άρθρο 16 παρ.1 του ν. 1569/1985, όπως οι διατάξεις του τροποποιήθηκαν με το άρθρο 36 παρ.24 του ν. 2496/1997, ασφαλιστικός σύμβουλος είναι το φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο μελετά την αγορά, παρουσιάζει και προτείνει λύσεις ασφαλιστικής κάλυψης των αναγκών των πελατών με ασφαλιστικές συμβάσεις για λογαριασμό των ασφαλιστικών επιχειρήσεων ή ασφαλιστικών πρακτόρων ή μεσιτών ή συντονιστών ασφαλιστικών συμβούλων για την πρόσκτηση εργασιών, χωρίς όμως δικαίωμα υπογραφής ασφαλιστηρίων ούτε εκπροσώπησης της ασφαλιστικής επιχείρησης ή των λοιπών ως άνω προσώπων, με τα οποία συνδέεται με σύμβαση έργου.
2.
Μετά την εισαγωγή του θεσμού του μεσίτη ασφαλίσεων, εκδόθηκε η Κ3-1377/18-2-1994 απόφαση του Υπουργού Εμπορίου (ΦΕΚ Β' 136/1-3-1994) "περί καθορισμού του τρόπου άσκησης του επαγγέλματος του μεσίτη ασφαλίσεων και της δέσμευσης περιουσίας του", με το άρθρο 6 της οποίας ορίζεται ότι "το επάγγελμα του μεσίτη ασφαλίσεων είναι ασυμβίβαστο με το επάγγελμα του ασφαλιστικού πράκτορα, του ασφαλιστικού συμβούλου και του συντονιστή ασφαλιστικών συμβούλων". Ακολούθως, με το π.δ. 190/2006 (ΦΕΚ Α' 196/14-9-2006), μεταφέρθηκε στην ελληνική έννομη τάξη η οδηγία 2002/92/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ασφαλιστική διαμεσολάβηση, με την οποία θεσπίζονται κανόνες για την ανάληψη και άσκηση δραστηριοτήτων ασφαλιστικής και αντασφαλιστικής διαμεσολάβησης από φυσικά και νομικά πρόσωπα, τα οποία είναι εγκατεστημένα ή επιθυμούν να εγκατασταθούν σε κράτος μέλος. Στο άρθρο 14 του ως άνω διατάγματος ορίζεται ότι, από την έναρξη ισχύος αυτού, καταργείται κάθε διάταξη του ν. 1569/1985, που έρχεται σε αντίθεση με τις διατάξεις του παρόντος, καθώς και κάθε διάταξη της κείμενης νομοθεσίας που έρχεται σε αντίθεση προς τις διατάξεις αυτού ή ανάγεται σε θέματα ρυθμιζόμενα από αυτό. Το ασυμβίβαστο του επαγγέλματος του μεσίτη ασφαλίσεων με το επάγγελμα του ασφαλιστικού συμβούλου εναρμονίζεται και με τη διάταξη του νόμου "ο μεσίτης να έχει αποκλειστικό έργο την δραστηριότητα ασφαλιστικής μεσιτείας", όπως αυτή προβλέπεται από τη διάταξη του άρθρου 15α παρ.1 του ν. 1569/1985, η οποία επαναλαμβάνεται στο άρθρο 4 του ως άνω π.δ. 190/2006, καθόσον το τελευταίο, που εναρμόνισε το ελληνικό δίκαιο προς την οδηγία, δεν προβλέπει κάτι διαφορετικό ούτε τροποποιεί το περιεχόμενο της εργασίας του μεσίτη ασφαλίσεων. Και ναι μεν το π.δ. 190/2006 δεν περιέχει την πρόβλεψη περί αποκλειστικότητας, πλην όμως τούτο δεν σημαίνει ότι την κατάργησε, αφού η οδηγία δεν απαγορεύει στα κράτη μέλη να προβλέψουν την αποκλειστικότητα. 3.
Ο προβλεπόμενος από τη διάταξη του άρθρου 559 αρ.1 εδ. α' ΚΠολΔ λόγος αναίρεσης ιδρύεται, αν παραβιάσθηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου. Ο κανόνας ουσιαστικού δικαίου παραβιάζεται, εάν δεν εφαρμοσθεί, ενώ συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του ή, αντίθετα, αν εφαρμοσθεί, ενώ δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτές, καθώς και αν εφαρμοσθεί εσφαλμένα, η δε παραβίαση εκδηλώνεται είτε ως ψευδής ερμηνεία του κανόνα δικαίου (όταν προσδίδεται σε αυτόν έννοια διαφορετική από την αληθινή) είτε ως κακή εφαρμογή (όταν γίνεται εσφαλμένη υπαγωγή των περιστατικών της ατομικής περίπτωσης), με αποτέλεσμα την κατάληξη σε εσφαλμένο συμπέρασμα με τη μορφή του διατακτικού (ΟλΑΠ 1/2016). Με τον παραπάνω λόγο αναίρεσης ελέγχονται τα σφάλματα του δικαστηρίου της ουσίας κατά την εκτίμηση της νομικής βασιμότητας της αγωγής και των ενστάσεων των διαδίκων, καθώς και τα νομικά σφάλματα κατά την αξιοποίηση των ουσιαστικών παραδοχών, ήτοι αποκλειστικά των πραγματικών περιστατικών που δέχεται το δικαστήριο της ουσίας ότι αποδείχθηκαν ή ότι δεν αποδείχθηκαν (ΑΠ 319/2017, ΑΠ 130/2016). Περαιτέρω, κατά το άρθρο 559 αρ.19 ΚΠολΔ, αναίρεση χωρεί αν η απόφαση του δικαστηρίου της ουσίας δεν έχει νόμιμη βάση και ιδίως αν δεν έχει καθόλου αιτιολογίες ή έχει αιτιολογίες αντιφατικές ή ανεπαρκείς σε ζήτημα που ασκεί ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, με αποτέλεσμα έτσι να μην μπορεί να ελεγχθεί, αν στη συγκεκριμένη περίπτωση συνέτρεχαν οι όροι του κανόνα ουσιαστικού δικαίου που εφαρμόσθηκε ή δεν συνέτρεχαν οι όροι εκείνου που δεν εφαρμόσθηκε. Ανεπάρκεια αιτιολογιών, κατά την έννοια της διάταξης αυτής, υπάρχει όταν δεν προκύπτουν από την απόφαση σαφώς και επαρκώς τα περιστατικά, που είναι κατά νόμο αναγκαία για τη στοιχειοθέτηση στη συγκεκριμένη περίπτωση της διάταξης ουσιαστικού δικαίου που εφαρμόσθηκε, ή όταν η απόφαση έχει ελλείψεις, όσον αφορά το νομικό χαρακτηρισμό των κρίσιμων περιστατικών που έγιναν δεκτά. Αντιφατικότητα αιτιολογιών υπάρχει, όταν εξαιτίας της δεν προκύπτει ποια πραγματικά περιστατικά δέχθηκε το δικαστήριο για να στηρίξει το διατακτικό, ώστε να μπορεί να ελεγχθεί, αν σωστά εφάρμοσε το νόμο. Η αντιφατικότητα ή ανεπάρκεια πρέπει να έχει σχέση με ουσιώδεις ισχυρισμούς και κεφάλαια παροχής έννομης προστασίας και επιθετικά ή αμυντικά μέσα και όχι με την επιχειρηματολογία των διαδίκων ή του δικαστηρίου, ούτε την εκτίμηση των αποδείξεων, εφόσον το πόρισμα από την εκτίμηση αυτή διατυπώνεται σαφώς (ΟλΑΠ 24/1992, ΑΠ 681/2014).
4.
Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την επισκόπηση της προσβαλλόμενης απόφασης (ΚΠολΔ 561 παρ.2), το Μονομελές Εφετείο Πειραιώς, εκτιμώντας όλα τα αποδεικτικά μέσα, που παραδεκτά επικαλέσθηκαν και προσκόμισαν οι διάδικοι, δέχθηκε, κατά την αναιρετικά ανέλεγκτη κρίση του, τα εξής ουσιώδη πραγματικά περιστατικά: Ότι ο ενάγων (ήδη αναιρεσίβλητος) είναι από 28-9-1990 μέλος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, με αριθμό γενικού μητρώου …77 και κάτοχος δελτίων ταυτότητας ασφαλιστικού διαμεσολαβητή του Επιμελητηρίου αυτού ως μεσίτης ασφαλίσεων, ως ασφαλιστικός σύμβουλος και ως συντονιστής ασφαλιστικών συμβούλων. Ότι από την με ημερομηνία 1-9-2008 σύμβαση συνεργασίας ορισμένου χρόνου αποδεικνύεται ότι ο ενάγων είχε θέσει στη διάθεση της εταιρίας με την επωνυμία "... ΑΕ", μεσίτριας ασφαλειών, την προαναφερόμενη άδειά του ως μεσίτη ασφαλίσεων για το χρονικό διάστημα από 1-9-2008 έως 1-9-2011, προκειμένου να τηρείται η σχετική νομοθεσία για τη λειτουργία των μεσιτικών ασφαλιστικών ανωνύμων εταιριών και εν προκειμένω της "... ΑΕ", συμμετέχοντας παράλληλα και στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρίας αυτής ως αντιπρόεδρος και συνδιευθύνων σύμβουλός της. Ότι στη σύμβαση αυτή (της 1-9-2008), μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι ο ενάγων φέρει την ιδιότητα του μεσίτη ασφαλειών και ότι η εκ μέρους του παραχώρηση στην πιο πάνω εταιρία της άδειάς του (του μεσίτη ασφαλίσεων) δεν τον δεσμεύει να ασκεί και αυτός ατομικά τη δραστηριότητά του ως ασφαλιστικός διαμεσολαβητής με την ιδιότητα του ασφαλιστικού συμβούλου και να αμείβεται απευθείας από την εκάστοτε ασφαλιστική εταιρία (όρος 1.3). Ότι η παράλληλη αυτή δραστηριότητα του ενάγοντος δεν αποκλείεται από οποιαδήποτε διάταξη νόμου. Ότι με βάση την ως άνω συμφωνία τους, η εταιρία "... ΑΕ" κατέβαλε στον ενάγοντα αμοιβές συνολικού ποσού 72.000,13 ευρώ για τις προς αυτήν ατομικές υπηρεσίες του ως μεσίτη ασφαλίσεων και ασφαλιστικού συμβούλου κατά το χρονικό διάστημα από 1-1-2008 έως 31-12-2008. Ότι από τα τέλη του έτους 2006 ο ενάγων ενεργούσε ατομικά ως εξουσιοδοτημένος μεσίτης ασφαλίσεων της εταιρίας χρηματοδοτικής μίσθωσης με την επωνυμία "... ΑΕ" και με την ιδιότητά του αυτή είχε μεσολαβήσει στην ασφάλιση του στόλου των δύο χιλιάδων και πλέον αυτοκινήτων της εταιρίας αυτής στην ασφαλιστική εταιρία με την επωνυμία "... ΑΕ" για το χρονικό διάστημα από 1-1-2007 έως 31-12-2008. Ότι, κατά το μήνα Ιούλιο του έτους 2008, ο ενάγων ενημέρωσε την εταιρία "... ΑΕ" ότι η ασφαλιστική εταιρία "... ΑΕ" είχε την πρόθεση να προβεί από 1-9-2008 σε αυξήσεις στα τιμολόγιά της. Ότι ενόψει αυτού η εταιρία "... ΑΕ" ανέθεσε στον ενάγοντα τη διενέργεια έρευνας αγοράς για την εξεύρεση ευνοϊκότερων για την ασφάλιση των αυτοκινήτων της προσφορών. Ότι από το προσκομιζόμενο από 11-8-2008 μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) αποδεικνύεται ότι ο ενάγων, σε συνεννόηση και με εντολή και της εναγομένης εταιρίας, είχε ήδη πριν από την ημερομηνία αυτή απευθυνθεί σε ασφαλιστικές εταιρίες αναζητώντας ευνοϊκότερους όρους ασφάλισης του στόλου των αυτοκινήτων της "... ΑΕ" από αυτούς της "... ΑΕ". Ότι στο e-mail αυτό περιέχεται η σχετική ηλεκτρονική αλληλογραφία μεταξύ της αντιπροέδρου του ΔΣ της "... ΑΕ", Α. Σ. και του ενάγοντος, όπου η μεν πρώτη, απευθυνόμενη ατομικά προς τον δεύτερο, στέλνει προς αυτόν τη νέα προσφορά της "... ΑΕ", ο δε τελευταίος απαντά ότι έχει ήδη προβεί στην εξεύρεση ανταγωνιστικών προσφορών από άλλες αξιόπιστες ασφαλιστικές εταιρίας και ότι είχε απευθυνθεί, μεταξύ των άλλων, και στην εναγομένη ασφαλιστική εταιρία. Ότι μετά την επαφή του με την εναγομένη εταιρία και την αρχική αποστολή των τεχνικών στοιχείων, η τελευταία απέστειλε στον ενάγοντα την πρώτη προσφορά για τη μεταξύ τους συνεργασία. Ότι συγκεκριμένα, από το με ημερομηνία 10-10-2008 ... αποδεικνύεται ότι η εναγομένη εταιρία, μέσω του τεχνικού διευθυντή της, Γ. Π., απευθυνόμενη προς τον ενάγοντα ατομικά, επισυνάπτει την από 10-10-2008 προσφορά της εναγομένης εταιρίας προς την μεσιτική (από προφανή παραδρομή αναφέρεται ασφαλιστική) εταιρία "... ΑΕ" και δηλώνει προς αυτόν ότι η προμήθειά του θα είναι 14%, σε συνέχεια των στοιχείων που ο ενάγων είχε προσκομίσει προς αυτήν (εναγομένη). Ότι επακολούθησε το με ημερομηνία 18-11-2008 ... της εναγομένης (μέσω του τεχνικού διευθυντή της, Γ. Π.), που απευθύνεται προς τον ενάγοντα ατομικά, στο οποίο επισυνάπτεται η από 18-11-2008 προσφορά της εναγομένης προς την εταιρία "... ΑΕ" και δηλώνεται προς τον ενάγοντα ότι η προμήθειά του θα είναι 11%, σε συνέχεια των στοιχείων που ο ενάγων είχε προσκομίσει προς αυτήν (εναγομένη). Ότι την 21-11-2008 ο ενάγων, μετά από σχετικό αίτημα της εναγομένης, απέστειλε προς αυτήν την με ίδια ημερομηνία επιστολή με θέμα "ενημέρωση ζημιών τελευταίου 12μήνου της ... ΑΕ", με την οποία ενημέρωσε την εναγομένη για τα στοιχεία των περιπτώσεων κλοπής και ολικής καταστροφής των οχημάτων της πιο πάνω εταιρίας, που είχαν γίνει κατά τη χρονική περίοδο από 21-11-2007 έως 20-11-2008. Ότι η εναγομένη εταιρία (επίσης μέσω του τεχνικού διευθυντή της, Γ. Π.), απέστειλε προς τον ενάγοντα ατομικά το με ημερομηνία 28-11-2008 ..., στο οποίο επισυνάπτεται η από 28-11-2008 προσφορά της εναγομένης εταιρίας προς την εταιρία "... ΑΕ", με την οποία δηλώνεται προς τον ενάγοντα ότι η προμήθειά του θα είναι 11% , σε συνέχεια των στοιχείων που αυτός της είχε προσκομίσει. Ότι στα κυρίως κείμενα των μηνυμάτων που εστάλησαν και των τριών πιο πάνω διαβιβαστικών ... δεν αναφέρεται η εταιρία "... ΑΕ", η οποία αναγράφεται μόνο στα στοιχεία του κάθε εντύπου, που βρίσκονται μεν στο επάνω μέρος, όμως εκτός του κυρίου κειμένου του κάθε μηνύματος, αλλά ο ενάγων ατομικά, γεγονός που αποδεικνύει ότι τα κείμενα είχαν αποσταλεί αποκλειστικά σε αυτόν και όχι στην εταιρία "... ΑΕ", στην οποία απασχολείτο ο ενάγων ως διοικητικό στέλεχος, κατά την ενάσκηση της παράλληλης απασχόλησής του. Ότι το ίδιο συμβαίνει και με το με ημερομηνία 21-11-2008 έγγραφο, το οποίο απέστειλε ο ενάγων προς την εναγομένη εταιρία, χρησιμοποιώντας έγγραφο με έντυπο το πρόθεμα (φίρμα) της εταιρίας "... ΑΕ". Ότι την 3-12-2008, απεστάλη προς τον ενάγοντα το με ίδια ημερομηνία e-mail, με το οποίο η ανωτέρω αναφερόμενη Α. Σ., για λογαριασμό της εταιρίας "... ΑΕ", ζήτησε επειγόντως από τον ενάγοντα τις προσφορές του, "αποκαλώντας τον με το μικρό όνομά του, Γ.", χωρίς μνεία ασφαλιστικών εταιριών, που είχαν κάνει τις προσφορές αυτές. Ότι από τα προαναφερόμενα αποδεικνύεται ότι ο ενάγων διαμεσολάβησε και ενήργησε ως μεσίτης ασφαλειών κατά τη σύναψη της σύμβασης μεταξύ της εταιρίας "... ΑΕ" και της εναγομένης ασφαλιστικής εταιρίας, με βάση την οποία ο στόλος των οχημάτων της πρώτης ασφαλίσθηκε στην εναγομένη για το χρονικό διάστημα από 1-1-2009 έως 31-12-2009. Ότι ο ενάγων μεσολάβησε ατομικά, ως μεσίτης ασφαλειών, στην κατάρτιση της ως άνω σύμβασης και δικαιούται να λάβει τη συμφωνημένη προμήθεια σε ποσοστό 11% επί των μικτών ασφαλίστρων της επίμαχης σύμβασης. Ότι τα εισπραχθέντα από την εναγομένη ασφάλιστρα ανήλθαν στο συνολικό ποσό των 1.480.540,80 ευρώ και με βάση το ποσοστό της προμήθειας (11%) επ' αυτών, δικαιούται ο ενάγων το συνολικό ποσό των 162.859,49 ευρώ. Στη συνέχεια, το Μονομελές Εφετείο Πειραιώς, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, δέχθηκε την έφεση της εναγομένης και αφού εξαφάνισε την εκεί εκκαλουμένη 2806/2015 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, με την οποία είχε επιδικασθεί στον ενάγοντα το ποσό των 163.006,56 ευρώ, δέχθηκε εν μέρει την αγωγή ως και κατ' ουσία βάσιμη και επιδίκασε στον ενάγοντα το ποσό των 162.859,49 ευρώ, με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής.
5.
Με τις παραδοχές, που εκτίθενται στην προηγούμενη σκέψη και με την επαγωγική κρίση που επακολούθησε, το Μονομελές Εφετείο Πειραιώς εσφαλμένα ερμήνευσε και εφάρμοσε το νόμο και διέλαβε στην απόφασή του ελλιπή και εν μέρει αντιφατική αιτιολογία και με τον τρόπο αυτό παραβίασε εκ πλαγίου τις ουσιαστικές διατάξεις που προαναφέρθηκαν. Ειδικότερα, αν και δέχθηκε ότι, με την από 1-9-2008 σύμβαση συνεργασίας ορισμένου χρόνου, ο ενάγων είχε θέσει στη διάθεση της εταιρίας με την επωνυμία "... ΑΕ", μεσίτριας ασφαλειών, την άδειά του ως μεσίτη ασφαλίσεων, προκειμένου να τηρείται η σχετική νομοθεσία για τη λειτουργία της εν λόγω εταιρίας ως μεσιτικής ασφαλειών, συμμετέχοντας παράλληλα και στο ΔΣ αυτής ως αντιπρόεδρος και συνδιευθύνων σύμβουλός της και ότι, με βάση τον όρο 1.3 της σύμβασης συνεργασίας, η εκ μέρους του ενάγοντος παραχώρηση στην ανωτέρω εταιρία της άδειάς του (του μεσίτη ασφαλίσεων) δεν τον δέσμευε να ασκεί και αυτός ατομικά τη δραστηριότητά του ως ασφαλιστικός διαμεσολαβητής με την ιδιότητα του ασφαλιστικού συμβούλου και να αμείβεται απευθείας από την εκάστοτε ασφαλιστική εταιρία, έκρινε ότι ο ενάγων διαμεσολάβησε και ενήργησε ως μεσίτης ασφαλειών κατά τη σύναψη της σύμβασης μεταξύ της εταιρίας "... ΑΕ" και της εναγομένης, με την οποία ο στόλος των οχημάτων της πρώτης ασφαλίσθηκε στη δεύτερη για το χρονικό διάστημα από 1-1-2009 έως 31-12-2009, παρόλο που, από την μνημονευόμενη συμφωνία, δεν προβλέπεται η δυνατότητα άσκησης για ίδιο λογαριασμό εργασιών ασφαλιστικού μεσίτη. Δεν διαλαμβάνει παραδοχές εάν ο ενάγων είχε τη δυνατότητα να ασκεί, έστω και υπό προϋποθέσεις, ατομικά για ίδιο λογαριασμό εργασίες ασφαλιστικού μεσίτη. Ακόμη, ενώ δέχεται ότι ο ενάγων μπορούσε να ασκήσει τη δραστηριότητα του ασφαλιστικού συμβούλου, όλως αντιφατικά διαλαμβάνει παραδοχή ότι στην ένδικη περίπτωση ενήργησε ατομικά για ίδιο λογαριασμό ως μεσίτης ασφαλίσεων και όχι για λογαριασμό της εταιρίας "... ΑΕ", στην οποία είχε διαθέσει την άδειά του ως μεσίτη ασφαλίσεων και συμμετείχε στο ΔΣ αυτής ως αντιπρόεδρος και συνδιευθύνων σύμβουλος. Επομένως, ο πρώτος λόγος της αίτησης, κατά το πρώτο μέρος, από το άρθρο 559 αρ.1 ΚΠολΔ, με τον οποίο προσάπτεται στην προσβαλλόμενη απόφαση παραβίαση των διατάξεων των άρθρων 15α παρ.1 του ν. 1569/1985 και 6 παρ.1 της ΥΑ Κ3-1377/18-2-1994, καθώς και ο δεύτερος λόγος, κατά το πρώτο μέρος, από το άρθρο 559 αρ.19 ΚΠολΔ, με τον οποίο προβάλλεται η αιτίαση ότι το Εφετείο στέρησε την απόφασή του νόμιμης βάσης, διαλαμβάνοντας ανεπαρκείς και αντιφατικές αιτιολογίες, που καθιστούν ανέφικτο τον αναιρετικό έλεγχο ως προς το ουσιώδες για την έκβαση της δίκης ζήτημα, ότι ο ενάγων ενήργησε ατομικά ως μεσίτης και όχι για λογαριασμό της ως άνω εταιρίας κατά τη σύναψη της επίμαχης σύμβασης ασφάλισης, είναι βάσιμοι.
6.
Ο από το άρθρο 559 αρ.14 ΚΠολΔ λόγος αναίρεσης ιδρύεται, αν το δικαστήριο, παρά τη μη επαρκή έκθεση στο δικόγραφο της αγωγής των στοιχείων, που είναι αναγκαία για τη στήριξη του αιτήματός της, την έκρινε ορισμένη, θεωρώντας ότι αυτά εκτίθενται με επάρκεια, ή αν, παρά την επαρκή έκθεση των στοιχείων αυτών, την απέρριψε ως αόριστη. Περαιτέρω, από τη διάταξη του άρθρου 216 παρ.1 ΚΠολΔ συνάγεται ότι το δικόγραφο της αγωγής πρέπει να περιέχει, εκτός από τα στοιχεία που ορίζονται στα άρθρα 118 ή 117, εκείνα που απαιτούνται για τη νομική θεμελίωση της αγωγής, ακριβή περιγραφή του αντικειμένου της διαφοράς και ορισμένο αίτημα. Διαφορετικά, το δικαστήριο βρίσκεται σε αδυναμία να εκδώσει απόφαση συγκεκριμένη και επιδεκτική εκτέλεσης. Όταν στο δικόγραφο της αγωγής δεν περιέχονται τα πιο πάνω στοιχεία ή όταν αυτά περιέχονται κατά τρόπο ελλιπή ή ασαφή, τότε η έλλειψη αυτή καθιστά μη νομότυπη την άσκησή της, επιφέρει δε την απόρριψή της ως απαράδεκτης λόγω αοριστίας, είτε κατόπιν προβολής της σχετικής ένστασης, είτε και αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο της ουσίας. Προκειμένου, ειδικότερα, περί αγωγής του μεσίτη ασφαλίσεων κατά της ασφαλιστικής επιχείρησης για την επιδίκαση της από το άρθρο 15α παρ.1 του ν. 1569/1985 προμήθειας, απαιτείται, για το ορισμένο αυτής, να αναφέρεται η κατ' εντολή του ασφαλιζόμενου διαμεσολάβησή του, προβαίνοντας σε όλες τις αναγκαίες προπαρασκευαστικές εργασίες για τη σύναψη ασφαλιστικών συμβάσεων και τις συγκεκριμένες ασφαλιστικές συμβάσεις, που καταρτίσθηκαν με τη διαμεσολάβησή του, τα εισπραχθέντα ασφάλιστρα, καθώς και το ποσοστό της δικαιούμενης από τον μεσίτη προμήθειας επί των ασφαλίστρων με βάση τη μεταξύ τους συμφωνία. Στην προκείμενη περίπτωση, όπως προκύπτει από το δικόγραφο της ένδικης από 29-12-2014 αγωγής, το περιεχόμενο της οποίας εκτιμά, κατ' άρθρο 561 παρ.2 ΚΠολΔ, ως διαδικαστικό έγγραφο ο Άρειος Πάγος, ο ενάγων εξέθετε, αναφορικά με το κρίσιμο ζήτημα που ενδιαφέρει στην προκείμενη περίπτωση, τα εξής: Ότι κατ' εντολή της εταιρίας χρηματοδοτικής μίσθωσης με την επωνυμία "... ΑΕ", προέβη, με την ιδιότητα του μεσίτη ασφαλίσεων, έναντι προμήθειας σε ποσοστό επί των ασφαλίστρων, σε όλες τις αναγκαίες προπαρασκευαστικές εργασίες για τη σύναψη ασφαλιστικής σύμβασης μεταξύ της ως άνω εταιρίας και της εναγομένης ασφαλιστικής εταιρίας και ότι με τη μεσολάβησή του ολοκληρώθηκε η σύμβαση ασφάλισης στην εναγομένη του στόλου των αυτοκινήτων της ως άνω εταιρίας, ο αριθμός των οποίων ανερχόταν σε 2.571, για χρονικό διάστημα ενός έτους, με χρόνο έναρξης της ασφάλισης την 1-1-2009 και λήξης την 1-1-2010. Ότι συγκεκριμένα ασφαλίσθηκαν στην εναγομένη τα αναφερόμενα στις ενσωματωμένες στην αγωγή καταστάσεις, που αποτελούν ενιαίο και αναπόσπαστο τμήμα αυτής, 2.571 αυτοκίνητα, στις οποίες μνημονεύεται ο αριθμός κυκλοφορίας και τα πλήρη στοιχεία κάθε ασφαλισμένου αυτοκινήτου, η ασφαλιστική αξία κάθε αυτοκινήτου, το ποσό των εισπραχθέντων ακαθαρίστων ασφαλίστρων για το καθένα, καθώς και η ημερομηνία έναρξης και λήξης της ασφάλισης για κάθε αυτοκίνητο. Ότι για την ασφαλιστική κάλυψη των ως άνω αυτοκινήτων η αξία των ασφαλίστρων ανήλθε στο συνολικό ποσό των 1.481.877,80 ευρώ και η προμήθεια του ενάγοντος εκ ποσοστού 11% επ' αυτών ανέρχεται στο ποσό των 163.006,56 ευρώ. Με βάση αυτά, ζήτησε να υποχρεωθεί η εναγομένη να του καταβάλει το πιο πάνω ποσό, με το νόμιμο τόκο από 1-1-2010, άλλως από την επίδοση της αγωγής. Με το παραπάνω περιεχόμενο η ένδικη αγωγή περιέχει όλα τα από τις διατάξεις των άρθρων 216 ΚΠολΔ και 15α παρ.1 του ν. 1569/1985 απαιτούμενα για την πληρότητά της στοιχεία. Ειδικότερα, αναφέρονται τα στοιχεία που δικαιολογούν την άσκησή της από τον ήδη αναιρεσίβλητο και δεν πάσχει αοριστία για το λόγο ότι δεν αναφέρεται στο δικόγραφό της ότι ο ενάγων ως μεσίτης εξέδωσε πιστοποιητικά ασφάλισης, μερίμνησε για την είσπραξη ασφαλίστρων και βοήθησε κατά τη διαχείριση και εκτέλεση των ασφαλιστικών συμβάσεων στις περιπτώσεις πραγματοποίησης της ασφαλιστικής περίπτωσης, όπως υποστηρίζει η αναιρεσείουσα με τον τρίτο λόγο της αίτησης αναίρεσης.
Συνεπώς, το Εφετείο, που έκρινε ορισμένη την αγωγή, απορρίπτοντας τον περί του αντιθέτου λόγο έφεσης της εναγομένης, δεν παρέλειψε, παρά το νόμο, να κηρύξει απαράδεκτο, ο δε τρίτος λόγος της αίτησης, με τον οποίο υποστηρίζεται το αντίθετο και αποδίδεται στην προσβαλλόμενη απόφαση η αναιρετική πλημμέλεια του άρθρου 559 αρ.14 ΚΠολΔ, είναι αβάσιμος.
7.
Σύμφωνα με τις σκέψεις αυτής, πρέπει, κατά παραδοχή των δύο πρώτων λόγων της αίτησης, κατά το πρώτο μέρος τους, παρελκούσης της έρευνας των διαλαμβανομένων στους ίδιους λόγους λοιπών αιτιάσεων, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση προς περαιτέρω εκδίκαση ενώπιον του ιδίου δικαστηρίου, του οποίου είναι δυνατή η συγκρότηση από άλλο δικαστή, εκτός από εκείνον που δίκασε προηγουμένως (ΚΠολΔ 580 παρ.3). Τέλος, πρέπει να καταδικασθεί ο αναιρεσίβλητος, λόγω της ήττας του, στα δικαστικά έξοδα της αναιρεσείουσας, η οποία κατέθεσε προτάσεις, κατά το νόμιμο και βάσιμο αίτημα αυτής (ΚΠολΔ 176, 183 και 191 παρ.2).
8.
Κατά το άρθρο 579 παρ.2 ΚΠολΔ, "αν αποδεικνύεται προαποδεικτικώς εκούσια ή αναγκαστική εκτέλεση της απόφασης που αναιρέθηκε, ο Άρειος Πάγος, αν υποβληθεί αίτηση με το αναιρετήριο ή με τις προτάσεις ή με αυτοτελές δικόγραφο, που κατατίθεται στη γραμματεία του Αρείου Πάγου ως την παραμονή της συζήτησης, διατάζει με την αναιρετική απόφαση την επαναφορά των πραγμάτων στην κατάσταση που υπήρχε πριν από την εκτέλεση". Στην προκείμενη περίπτωση, η αναιρεσείουσα, με τις προτάσεις που κατέθεσε, ζητεί την επιστροφή του ποσού των 229.541,73 ευρώ, το οποίο κατέβαλε, εκουσίως, προς τον αναιρεσίβλητο σε εκτέλεση της αναιρούμενης απόφασης, για το επιδικασθέν κεφάλαιο και τους επ' αυτού δικονομικούς τόκους. Η καταβολή προαποδεικνύεται από το με επίκληση προσκομιζόμενο έγγραφο καταβολής της αναιρεσείουσας. Μετά την αναίρεση της προσβαλλόμενης απόφασης, πρέπει να υποχρεωθεί ο αναιρεσίβλητος να αποδώσει το εν λόγω ποσό, με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της παρούσας.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 540/2017 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Πειραιώς.
Παραπέμπει την υπόθεση στο ίδιο δικαστήριο, που θα συγκροτηθεί από άλλο δικαστή, προς περαιτέρω εκδίκαση.
Διατάσσει την επαναφορά των πραγμάτων στην κατάσταση πριν από την εκτέλεση της αναιρεθείσας απόφασης.
Υποχρεώνει τον αναιρεσίβλητο να αποδώσει στην αναιρεσείουσα το ποσό των διακοσίων είκοσι εννέα χιλιάδων πεντακοσίων σαράντα ένα ευρώ και εβδομήντα τριών λεπτών (229.541,73 €), με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της παρούσας απόφασης.
Καταδικάζει τον αναιρεσίβλητο στην πληρωμή δύο χιλιάδων τριακοσίων (2.300) ευρώ, για τα δικαστικά έξοδα της αναιρεσείουσας.
Κρίθηκε, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, την 20η Νοεμβρίου 2018. -Και
Δημοσιεύθηκε σε έκτακτη, δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, την 21η Δεκεμβρίου 2018.
Η ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ
Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ