Θέμα
Φοροδιαφυγή, Υπέρβαση εξουσίας, Αναίρεση μερική, Ποινής μετατροπή.
Περίληψη:
Καταδικαστική απόφαση για αποδοχή εικονικών φορολογικών στοιχείων και παραδοχή λόγου αναίρεσης: α΄) για υπέρβαση εξουσίας λόγω χειροτέρευσης της θέσης του κατηγορουμένου με την καταδίκη του με την προσβαλλόμενη για αποδοχές ενός τιμολογίου για το οποίο κηρύχθηκε αθώος με την πρωτόδικη. Αναιρεί εν μέρει και διατάσσει απάλειψη της σχετικής διάταξης και β΄) για έλλειψη ακροάσεως και αρνητικής υπέρβασης εξουσίας λόγω μετατροπής της επιβληθείσας ποινής που δεν υπερβαίνει τα δύο έτη και αναιρεί ως προς την περί μετατροπής διάταξη. Παραπέμπει.
Αριθμός 1502/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Εμμανουήλ Καλούδη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Αιμιλία Λίτινα - Εισηγήτρια, Ανδρέα Τσόλια, Ανδρέα Δουλγεράκη και Γεώργιο Αδαμόπουλο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 12 Μαΐου 2009, με την παρουσία της Αντεισαγγελέως του Αρείου Πάγου Ευτέρπης Κουτζαμάνη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου ...., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Θεοχάρη Γυφτάκη, περί αναιρέσεως της 41314/2008 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών.
Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 22.9.2008 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1668/2008.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά, καθώς και την Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει εν μέρει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναιρέσεως.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Επειδή, κατά τη διάταξη του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Θ' και ήδη, μετά το άρθρο 50 παρ. 4 του Ν. 3160/2003, στοιχ. Η' του ΚΠΔ, λόγο αναίρεσης της καταδικαστικής απόφασης δημιουργεί και η υπέρβαση εξουσίας εκ μέρους του εκδόσαντος αυτήν δικαστηρίου, η οποία συντρέχει όταν το δικαστήριο άσκησε εξουσία που δεν του παρέχεται από το νόμο, αυτό δε συμβαίνει και όταν το επί της έφεσης του καταδικασθέντος δίκασαν δικαστήριο χειροτέρευσε, παρά την απαγόρευση του άρθρου 470 του ΚΠΔ, τη θέση του εκκαλέσαντος καταδικασθέντος, τέτοια δε χειροτέρευση της θέσης του τελευταίου επέρχεται και όταν το Εφετείο τον καταδίκασε, πλην άλλων, και για έγκλημα για το οποίο είχε κηρυχθεί αθώος με την πρωτόδικη απόφαση. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την επιτρεπτή επισκόπηση από τον Άρειο Πάγο των εγγράφων της δικογραφίας για τον έλεγχο της βασιμότητας αναιρετικού λόγου, με την προσβαλλόμενη 41314/2008 απόφαση που εξέδωσε, δικάζοντας κατ' έφεση, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών, ο αναιρεσείων καταδικάσθηκε, μεταξύ άλλων μερικοτέρων πράξεων της κατ' εξακολούθηση αποδοχής εικονικών φορολογικών στοιχείων, και για την μερικότερη πράξη της αποδοχής του με αριθμό ... εικονικού τιμολογίου παροχής υπηρεσιών με εκδότρια την ΑΤΕΡΜΩΝ ΑΤΤΕΕ, αξίας καθαρής 10.000.000 δρχ. (29.347,03 ευρώ), πλέον ΦΠΑ 1.800.000 δρχ. (5.282,47 ευρώ). Για την πράξη του όμως αυτή είχε κηρυχθεί ο αναιρεσείων αθώος με την 30641/2007 απόφαση του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών, με την οποία καταδικάσθηκε αυτός μόνο για τις λοιπές μερικότερες πράξεις για τις οποίες και άσκησε έφεση, ενώ ο Εισαγγελέας δεν είχε ασκήσει κατά της πρωτόδικης απόφασης έφεση. Έτσι όμως, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο χειροτέρευσε την θέση του εκκαλέσαντος και ήδη αναιρεσείοντος κατηγορουμένου, αφού, σύμφωνα με τα εκτεθέντα την μείζονα σκέψη, άσκησε εξουσία που δεν του παρέχεται από το νόμο και είναι βάσιμος κατ' ουσίαν ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Η' του ΚΠΔ συναφής λόγος της αναίρεσης, με τον οποίο αποδίδεται στην προσβαλλόμενη απόφαση η πλημμέλεια της υπέρβασης εξουσίας.
Κατά το άρθρο 99 παρ. 1 του ΠΚ, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 παρ.3 του Ν. 2479/1997, αν κάποιος που δεν έχει καταδικαστεί αμετακλήτως για κακούργημα ή πλημμέλημα σε περιοριστική της ελευθερίας ποινή ανώτερη των έξι μηνών, με μία μόνη ή με περισσότερες αποφάσεις που οι ποινές δεν υπερβαίνουν συνολικώς το ανωτέρω όριο, καταδικασθεί σε τέτοια ποινή που δεν υπερβαίνει τα δύο έτη, το δικαστήριο με την απόφασή του διατάσσει την αναστολή εκτέλεσης της ποινής για ορισμένο διάστημα, που δεν μπορεί να είναι κατώτερο από τρία και ανώτερο από πέντε έτη, εκτός αν κρίνει με βάση ειδικά μνημονευόμενα στην αιτιολογία στοιχεία ότι η εκτέλεση της ποινής κατά το άρθρο 82 είναι απολύτως αναγκαία για να αποτρέψει τον κατάδικο από την τέλεση νέων αξιόποινων πράξεων. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι το δικαστήριο, στην περίπτωση που επιβάλλει στερητική της ελευθερίας ποινή, η οποία δεν υπερβαίνει τα δύο έτη, υποχρεούται να ελέγξει ακόμη και χωρίς αίτημα τη συνδρομή των προϋποθέσεων αναστολής εκτέλεσης της ποινής και να δικαιολογήσει ειδικώς την τυχόν αρνητική του κρίση. Διαφορετικά, αν δηλαδή το δικαστήριο της ουσίας στην περίπτωση αυτή δεν αιτιολογήσει ειδικά την μη αναστολή εκτέλεσης της ποινής ή απορρίψει χωρίς τέτοια αιτιολογία σχετικό αίτημα του καταδικαζομένου, υποπίπτει στις ελεγχόμενες από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α' και Η' του ΚΠοινΔ πλημμέλειες της έλλειψης της απαιτούμενης αιτιολογίας και της αρνητικής υπέρβασης της εξουσίας του, οι οποίες ερευνώνται και αυτεπαγγέλτως (άρθρο 511 ΚΠοινΔ) ή και της έλλειψης ακροάσεως, αν έχει υποβληθεί σχετικό αίτημα και το Δικαστήριο παρέλειψε ν' αποφανθεί επ' αυτού. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών, αφού κήρυξε ένοχο τον αναιρεσείοντα, για το έγκλημα της αποδοχής εικονικών φορολογικών στοιχείων κατ' εξακολούθηση, επέβαλε σ' αυτόν ποινή φυλάκισης δύο (2) ετών. Περαιτέρω, όμως, από την προσβαλλόμενη απόφαση προκύπτει, ότι το ως άνω Δικαστήριο, καίτοι επέβαλε στον αναιρεσείοντα την προαναφερθείσα στερητική της ελευθερίας ποινή, που δεν υπερβαίνει τα δύο (2) έτη, εντούτοις παρέλειψε να αναγνώσει το ποινικό μητρώο του αναιρεσείοντος και να ερευνήσει αυτεπαγγέλτως τις προϋποθέσεις αναστολής εκτέλεσης της ποινής αυτής και, χωρίς να απαντήσει επί του υποβληθέντος αιτήματος, στη μετατροπή της σε χρηματική, υπολογιζόμενη προς 4,40 ευρώ ημερησίως, με αποτέλεσμα, έτσι, το μεν να δημιουργηθεί ακυρότητα για έλλειψη ακροάσεως, το δε να υπερβεί αρνητικά την εξουσία του. Επομένως, είναι βάσιμος ο από το άρθρο 510 παρ. 1 περ. Β πρώτος λόγος της αναίρεσης και ο αυτεπαγγέλτως από το Δικαστήριο ερευνώμενος λόγος που προβλέπεται από την περίπτωση Η του ιδίου άρθρου. Εν όψει των ανωτέρω, πρέπει να αναιρεθεί εν μέρει η προσβαλλόμενη απόφαση: α) κατά τη διάταξη της περί καταδίκης του αναιρεσείοντος για την ως άνω μερικότερη πράξη της αποδοχής εικονικών φορολογικών στοιχείων κατ' εξακολούθηση να διαταχθεί απάλειψη της διάταξης περί καταδίκης του αναιρεσείοντα για αποδοχή του υπ' αριθ. ... τιμολογίου και κατά την ενιαίως επιβληθείσα στον κατηγορούμενο ποινή και β) κατά την περί μετατροπή της ποινής διάταξη αυτής να παραπεμφθεί η υπόθεση κατά το αναιρούμενο μέρος της για νέα κρίση στο ίδιο δικαστήριο, αφού είναι δυνατή η συγκρότησή του από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που την εξέδωσαν.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί εν μέρει την 41314/2008 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών κατά την διάταξή της περί καταδίκης του αναιρεσείοντα .... για την μερικότερη πράξη της αποδοχής του με αριθμό ...εικονικού τιμολογίου καθώς και κατά την ενιαίως επιβληθείσα και για την μερικότερη αυτή πράξη στον κατηγορούμενο ποινή.
Διατάσσει την απάλειψη της διάταξης αυτής. Και
Αναιρεί την ως άνω απόφαση ως προς την περί μετατροπής της ποινής διάταξη αυτής. Και
Παραπέμπει την υπόθεση κατά τα αναιρούμενα ως άνω μέρη της για νέα κρίση στο ως άνω Δικαστήριο, συντιθέμενο από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Απορρίπτει κατά τα λοιπά την αναίρεση.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 2 Ιουνίου 2009. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 18 Ιουνίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ