Θέμα
Αιτιολογίας επάρκεια, Υπέρβαση εξουσίας, Εφέσεως απαράδεκτο.
Περίληψη:
Αναίρεση αποφάσεως που απέρριψεν τις 3 εφέσεις των 3 αναιρεσειόντων - κατηγορουμένων, ως εκπρόθεσμες. Απαράδεκτη η εκπρόθεσμη έφεση, αν στην έκθεση ασκήσεώς της, δεν αναφέρονται οι λόγοι ανώτερης βίας ή ανυπέρβλητου κωλύματος, αλλά ταυτόχρονα και τα αποδεικνύοντα αυτούς αποδεικτικά μέσα, προκειμένου από αυτά να είναι δυνατή η εκτίμηση περί του αν συντρέχει ή όχι η επικαλούμενη κατάσταση ανώτερης βίας ή το ανυπέρβλητο κώλυμα. Αλλιώς η έφεση κηρύσσεται, με βάση το άρθρο 476 παρ. 1 ΚΠΔ, ως απαράδεκτη (ΑΠ 1942/2008, Ολ.ΑΠ 5/1995). Σε περίπτωση που το αρμόδιο για το ένδικο μέσο, και ειδικότερα για την έφεση, δικαστήριο το απορρίψει ως απαράδεκτο παρά τον νόμο, ενώ όφειλε να εξετάσει προηγουμένως τη συνδρομή ή μη λόγου ανωτέρας βίας ή ανυπερβλήτου κωλύματος, υποπίπτει στην πλημμέλεια της ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας και στην πλημμέλεια αρνητικής υπερβάσεως εξουσίας και γι' αυτό ιδρύεται λόγος αναιρέσεως από τη διάταξη του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ΄ και Η΄ του ΚΠΔ (Ολ. ΑΠ 15/1987, ΑΠ 1942/2008, ΑΠ 310, 477/2005). Απορρίπτει αίτηση.
ΑΡΙΘΜΟΣ 409/2010
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Z' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Θεοδώρα Γκοΐνη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Φράγκο - Εισηγητή, Ιωάννη Παπαδόπουλο, Ιωάννη Γιαννακόπουλο και Ανδρέα Ξένο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 13 Ιανουαρίου 2010, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Νικολάου Τσάγγα (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και του Γραμματέα Χρήστου Πήτα, για να δικάσει την αίτηση των
αναιρεσειόντων - κατηγορουμένων: 1.Χ1, κατοίκου ... 2. Χ2, κατοίκου ... και 3. Χ3, κατοίκου ..., που εκπροσωπήθηκαν από την πληρεξούσια δικηγόρο τους Ελπινίκη Τσάτσαρη, περί αναιρέσεως της 995/2009 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Λάρισας.
Με πολιτικώς ενάγοντες τους: 1. Ψ1, 2. Ψ2, κατοίκους ..., 3. Ψ3, 4. Ψ4, κατοίκους ..., 5. Ψ5, 6. Ψ6, 7. Ψ7, κατοίκους ..., που εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Γεώργιο Καραμανέ και 8.Χ8, κάτοικο ..., που δεν παραστάθηκε. Το Τριμελές Εφετείο Λάρισας, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και οι αναιρεσείοντες - κατηγορούμενοι ζητούν την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 26 Οκτωβρίου 2009 αίτησή τους αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1561/2009.
Αφού άκουσε Τους πληρεξούσιους δικηγόρους των διαδίκων που παραστάθηκαν, που ζήτησαν όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Στο άρθρο 473 ΚΠοινΔ, ορίζεται στην μεν παράγραφο 1 εδ. α και β' αυτού, ότι "όπου ειδική διάταξη νόμου δεν ορίζει διαφορετικά, η προθεσμία για την άσκηση των ενδίκων μέσων είναι δέκα ημέρες από τη δημοσίευση της απόφασης. Αν ο δικαιούμενος δεν είναι παρών κατά την απαγγελία της απόφασης, η πιο πάνω προθεσμία είναι επίσης δεκαήμερη, εκτός αν αυτός διαμένει στην αλλοδαπή ή είναι άγνωστη η διαμονή του, οπότε η προθεσμία είναι τριάντα ημερών και αρχίζει σε κάθε περίπτωση από την επίδοση της απόφασης" στη δε παράγραφο 3 εδ. α', ορίζεται ότι "η προθεσμία για την άσκηση της αναίρεσης αρχίζει από τότε που η τελεσίδικη απόφαση θα καταχωρισθεί καθαρογραμμένη στο ειδικό βιβλίο, που τηρείται από τη γραμματεία του ποινικού δικαστηρίου ". Στο άρθρο 476 παρ.2 του ΚΠοινΔ, ορίζεται ότι, " κατά της απόφασης που απορρίπτει το ένδικο μέσο ως απαράδεκτο επιτρέπεται μόνο αναίρεση".
Από τις διατάξεις αυτές συνάγεται, ότι η κατά του παρόντος κατηγορουμένου, αλλά και η κατά του απόντος κατηγορουμένου, αλλά νομίμως εκπροσωπηθέντος πλήρως, κατ'άρθρο 340 παρ.2 του ΚΠοινΔ, υπό του εξουσιοδοτημένου συνηγόρου του, εκδοθείσα απόφαση του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, λογίζεται, ότι δημοσιεύθηκε με την πραγματική παρουσία του εκπροσωπουμένου κατηγορουμένου και ότι η τασσομένη προς άσκηση της κατά της αποφάσεως αυτής εφέσεως προθεσμία, η προσδιοριζομένη σε δέκα ημέρες, αρχίζει από τότε που θα δημοσιευθεί στο ακροατήριο η απόφαση και όχι από τότε που θα καταχωριθεί καθαρογραμμένη στο ειδικό βιβλίο η ως άνω απόφαση και δεν είναι αναγκαία η προς τον κατηγορούμενο επίδοσή της, αφού αυτός θεωρείται, ότι δικάζεται σαν να ήταν παρών. Κατά της αποφάσεως που απορρίπτει την έφεση ως εκπρόθεσμη, είναι επιτρεπτή η άσκηση αναιρέσεως, για όλους τους λόγους που αναφέρονται περιοριστικά στη διάταξη του άρθρου 510 του ιδίου Κώδικα, μεταξύ των οποίων και η έλλειψη αιτιολογίας, με την προϋπόθεση ότι αυτοί αναφέρονται στην ορθότητα της κρίσεως για το απαράδεκτο. Η εκπρόθεσμη άσκηση του ανωτέρω ενδίκου μέσου της εφέσεως, εν όψει της γενικής αρχής του δικαίου, κατά την οποία κανένας δεν μπορεί να υποχρεωθεί στα αδύνατα, τότε μόνον συγχωρείται, όταν στην συντασσόμενη, σύμφωνα με το άρθρο 474 του ΚΠοινΔ, έκθεση ασκήσεώς του, γίνεται επίκληση των περιστατικών, τα οποία συνιστούν την ανώτερη βία ή το ανυπέρβλητο κώλυμα, που κατέστησε αδύνατη την εμπρόθεσμη άσκηση, καθώς και των αποδεικνυόντων τα περιστατικά αυτά αποδεικτικών μέσων, προκειμένου από αυτά να είναι δυνατή η εκτίμηση περί του αν συντρέχει ή όχι η επικαλούμενη κατάσταση ανώτερης βίας ή το ανυπέρβλητο κώλυμα, αλλιώς η έφεση κηρύσσεται, με βάση το άρθρο 476 παρ. 1 ΚΠοινΔ, ως απαράδεκτη, σε περίπτωση δε που το αρμόδιο για το ένδικο μέσο, και ειδικότερα για την έφεση, δικαστήριο το απορρίψει ως απαράδεκτο παρά τον νόμο, ενώ όφειλε να εξετάσει προηγουμένως τη συνδρομή ή μη λόγου ανωτέρας βίας ή ανυπερβλήτου κωλύματος, υποπίπτει στην πλημμέλεια της ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας και στην πλημμέλεια αρνητικής υπερβάσεως εξουσίας και γι' αυτό ιδρύεται λόγος αναιρέσεως από τη διάταξη του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ και Η' του ΚΠοινΔ.
Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει, από την προσβαλλόμενη 995/2009 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Λάρισας, απορρίφθηκαν ως απαράδεκτες οι ασκηθείσες στις 31-10-2008, μετά τη νόμιμη δεκαήμερη προθεσμία εφέσεως από της κατά την 23-7-2008 απαγγελίας της στο ακροατήριο, τρεις, με αριθμ. εκθ. ..., εφέσεις των αναιρεσειόντων κατά της 2713/23-7-2008 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Λάρισας, η οποία πρωτοβάθμια απόφαση, όπως από αυτή προκύπτει, απαγγέλθηκε με την παρουσία των δύο πρώτων και παρισταμένου του τρίτου Χ3, δια εξουσιοδοτημένου δικηγόρου, και με αυτή αθωώθηκαν οι τρεις κατηγορούμενοι των κατηγοριών, της ψευδορκίας μάρτυρα οι δύο πρώτοι και της ηθικής αυτουργίας στις ψευδορκίες μάρτυρα των πρώτων ο τρίτος, με αιτιολογικό την έλλειψη δόλου αυτών. Με τις ταυτόσημες τρεις ως παραπάνω εκθέσεις εφέσεων, οι τρεις κατηγορούμενοι, όπως από αυτές, παραδεκτά επισκοπούμενες, προκύπτει, ισχυρίσθηκαν συνοπτικά τα εξής: "οι εκκαλούντες, αθωωθέντες των κατηγοριών της ψευδορκίας μάρτυρα και της ηθικής αυτουργίας στην άνω ψευδορκία αντίστοιχα, με αιτιολογία την έλλειψη δόλου, που θίγει την υπόληψή τους και τους δίδει δικαίωμα εφέσεως, έλαβαν γνώση του άνω σκεπτικού της προσβαλλόμενης με την ασκηθείσα έφεσή τους αποφάσεως ,το πρώτον στις 21-10- 2008, με την καταχώρησή της στο ειδικό βιβλίο καθαρογραφής του Πρωτοδικείου Λάρισας, ημερομηνία από την οποία ήρθη ο λόγος ανωτέρας βίας και ανυπερβλήτου κωλύματός τους, που τους εμπόδιζε να ασκήσουν νωρίτερα τις εφέσεις τους, αφού πίστευαν ότι αθωώθηκαν λόγω μη απόδειξης των κατηγοριών, διότι κατά τη δημοσίευση της άνω αθωωτικής αποφάσεως στο ακροατήριο, δεν ανακοινώθηκε η ως άνω θίγουσα την υπόληψή τους αιτιολογία ". Με την προσβαλλόμενη απόφαση, όπως από αυτή προκύπτει, η απόρριψη των τριών εφέσεων των αναιρεσειόντων κατηγορουμένων ως απαράδεκτων, λόγω εκπροθέσμου ασκήσεώς τους, έγινε με το εξής αιτιολογικό : "Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 473 παρ. 1 ΚΠΔ "όπου ειδική διάταξη νόμου δεν ορίζει διαφορετικά, η προθεσμία για την άσκηση ένδικων μέσων είναι δέκα ημέρες από τη δημοσίευση της απόφασης. Αν ο δικαιούμενος δεν είναι παρών κατά την απαγγελία της απόφασης, η πιο πάνω προθεσμία είναι επίσης δεκαήμερη, εκτός αν αυτός διαμένει στην αλλοδαπή ή είναι άγνωστη η διαμονή του, οπότε η προθεσμία είναι τριάντα ημερών και αρχίζει σε κάθε περίπτωση από την επίδοση της απόφασης...". Εξάλλου σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 476 ΚΠΔ "όταν το ένδικο μέσο ασκήθηκε εκπρόθεσμα, το δικαστήριο κηρύσσει αυτό απαράδεκτο...". Στην προκείμενη περίπτωση οι με αριθμ. ... εφέσεις των κατηγορουμένων κατά της υπ' αριθμ. 2713/23.7.2008 απόφασης του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Λάρισας, η οποία απαγγέλθηκε στις 23.7.2008 παρόντων των ανωτέρω κατηγορουμένων, ασκήθηκαν εκπρόθεσμα, ήτοι μετά την πάροδο των δέκα ημερών από τη δημοσίευση της ανωτέρω απόφασης. Επομένως πρέπει να απορριφθούν ως απαράδεκτες".
Σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, ο αναφερόμενος στις με αριθμούς ... εκθέσεις εφέσεων των τριών εκκαλούντων κατηγορουμένων, λόγος της κατ' αυτούς ανωτέρας βίας και ανυπερβλήτου κωλύματος, ότι δηλαδή κατά τη δημοσίευση της εν λόγω πρωτοβάθμιας αθωωτικής αποφάσεως, δεν ανακοινώθηκε η αιτιολογία της αθωώσεως, αλλά το πρώτον πληροφορήθηκαν αυτοί την άνω βλαπτική, κατ'αυτούς, της υπολήψεώς τους αιτιολογία, της ελλείψεως δόλου, την 21-10-2008, που καταχωρήθηκε η απόφαση με πλήρες αιτιολογικό, στο ειδικό βιβλίο καθαρογραφής του Πλημμελειοδικείου, γιαυτό και είναι εμπρόθεσμες οι εφέσεις τους που ασκήθηκαν στις 31-10-2008, ήτοι εντός δέκα ημερών από της άρσεως στις 21-10-2009 του άνω λόγου, ήταν απορριπτέος ως απαράδεκτος, γιατί οι εκκαλούντες κατηγορούμενοι δεν επικαλούντο στις άνω εκθέσεις των εφέσεών τους, όπως από την επισκόπηση αυτών προκύπτει και τα αποδεικνύοντα την ανωτέρα βία ή το ανυπέρβλητο κώλυμα αποδεικτικά μέσα, προκειμένου από αυτά να είναι δυνατή η εκτίμηση περί του αν συντρέχει ή όχι η επικαλούμενη κατάσταση ανώτερης βίας ή το ανυπέρβλητο κώλυμα.
Επομένως, το δευτεροβάθμιο Δικαστήριο, που απέρριψε τις εφέσεις των κατηγορουμένων κατά της πρωτοβάθμιας αθωωτικής αποφάσεως ως απαράδεκτες, λόγω εκπροθέσμου ασκήσεώς τους, δεν ήταν υπόχρεο να ερευνήσει και τη βασιμότητα του επικαλούμενου από τους αθωωθέντες κατηγορουμένους ως άνω λόγου ανωτέρας βίας και ανυπερβλήτου κωλύματος, της μη ανακοινώσεως της αιτιολογίας της απαλλακτικής αποφάσεως, κατά τη δημοσίευσή της. Κατ' ακολουθία, ο συναφής μοναδικός, από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ του ΚΠοινΔ, λόγος αναιρέσεως της κρινόμενης από 26-10-2009 κοινής αιτήσεως αναιρέσεως των τριών αναιρεσειόντων, περί ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας της προσβαλλομένης αποφάσεως, για τους λόγους ανωτέρας βίας και ανυπερβλήτου κωλύματος, που επικαλέσθηκαν για να δικαιολογήσουν το εκπρόθεσμο των εφέσεών τους, πρέπει να απορριφθεί. Τέλος, οι αναιρεσείοντες πρέπει να καταδικασθούν στα δικαστικά έξοδα (άρθρα 476 παρ. 1 και 583 παρ. 1 ΚΠοινΔ) και στη δικαστική δαπάνη των παραστάντων πολιτικώς εναγόντων. (άρθρα 176 και 183 ΚπολΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει τη με αρ. εκθ. 17/26-10-2009 αίτηση των: α)Χ1, β)Χ2 και γ) Χ3, περί αναιρέσεως της 995/2009 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Λάρισας. Και
Επιβάλλει στους ως άνω αναιρεσείοντες, τα δικαστικά έξοδα, εκ διακοσίων είκοσι (220) ευρώ για τον καθένα και τη δικαστική δαπάνη των παραστάντων πολιτικώς εναγόντων εκ πεντακοσίων (500) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 3 Φεβρουαρίου 2010. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 25 Φεβρουαρίου 2010.
Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ