Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Χρόνος τέλεσης πράξης, Παραγραφή, Κατασκευή αυθαιρέτου κτίσματος.
Περίληψη:
Ο χρόνος τέλεσης του εγκλήματος που είναι κατ' άρθρο 17 ΠΚ ο χρόνος κατά τον οποίο ενήργησε ή όφειλε να ενεργήσει ο υπαίτιος, πρέπει να καθορίζεται επακριβώς στην απόφαση για να είναι εφικτός ο έλεγχος του Αρείου Πάγου της ορθής εφαρμογής της διατάξεων περί παραγραφής της αξιόποινης πράξης της παράβασης του άρθρου. Η μη αναφορά του χρόνου κατά τον οποίο έλαβαν χώρα οι παραβάσεις οικοδομικής αδείας, στερεί την προσβαλλόμενη απόφαση της απαιτούμενης ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας. Αναιρείται η προσβαλλόμενη απόφαση καθότι δεν αρκεί για την πληρότητα αυτής μόνη η αναφορά του χρόνου διαπίστωσης από τα όργανα ελέγχου των παραβάσεων αυτής.
Αριθμός 1667/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Εμμανουήλ Καλούδη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Αιμιλία Λίτινα- Εισηγήτρια, Ανδρέα Τσόλια, Ιωάννη Παπουτσή και Ανδρέα Δουλγεράκη, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 27 Ιανουαρίου 2009, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Μιλτιάδη Ανδρειωτέλλη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει την αίτηση των αναιρεσειόντων - κατηγορουμένων 1.Χ1 και 2. Χ2 κατοίκων ... που εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Ιωάννη Διαμαντή, περί αναιρέσεως της Α153/2008 αποφάσεως του Πενταμελούς Εφετείου Λάρισας.
Το Πενταμελές Εφετείο Λάρισας, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και οι αναιρεσείοντες-κατηγορούμενοι ζητούν την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 3 Ιουλίου 2008 αίτησή τους καθώς και στους από 7 Ιανουαρίου 2009 προσθέτους λόγους, που καταχωρίστηκαν στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1272/2008.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο των αναιρεσειόντων, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης καθώς και οι πρόσθετοι λόγοι αυτής.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούμενη από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει λόγο αναιρέσεως από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του ίδιου κώδικα, όταν αναφέρονται σ'αυτή, με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από την αποδεικτική διαδικασία, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου, για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις που τα θεμελιώνουν και οι νομικές σκέψεις υπαγωγής των περιστατικών αυτών στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρμόσθηκε. Περαιτέρω, κατά τα άρθρα 111, 112 και 113 του ΠΚ, όπως το τελευταίο τροποποιήθηκε με το άρθρο 1 παρ. 6 του ν. 2408/1996, το αξιόποινο εξαλείφεται με την παραγραφή, η οποία, προκειμένου για πλημμελήματα, είναι πέντε έτη και αρχίζει από τότε που τελέσθηκε η πράξη. Η προθεσμία αναστέλλεται, για όσο χρόνο διαρκεί η κύρια διαδικασία και ωσότου να γίνει αμετάκλητη η καταδικαστική απόφαση, πάντως όχι πέρα από τα τρία έτη για πλημμελήματα. Από τις διατάξεις αυτές, σε συνδυασμό με εκείνες των άρθρων 310 παρ. 1 εδάφ. β', 370 στοιχ. β' και 511, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 50 παρ. 5 του ν. 3160/2003, του Κ.Π.Δ., προκύπτει ότι η παραγραφή, ως θεσμός δημόσιας τάξης εξετάζεται αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο σε κάθε στάση της ποινικής διαδικασίας, ακόμη δε και από τον Άρειο Πάγο, ο οποίος, διαπιστώνοντας την συμπλήρωση της παραγραφής και μετά την άσκηση της αναίρεσης, οφείλει να αναιρέσει την προσβαλλόμενη απόφαση και να παύσει οριστικά την ποινική δίωξη, λόγω παραγραφής, υπό την προϋπόθεση όμως ότι η αίτηση αναίρεσης είναι τυπικά παραδεκτή, για το λόγο ότι ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα, και περιέχεται σ' αυτή, σύμφωνα με τα άρθρα 474 παρ. 2 και 509, ένας τουλάχιστον παραδεκτός λόγος αναίρεσης, από αυτούς που περιοριστικά αναφέρονται στο άρθρο 510 του Κ.Π.Δ., ο οποίος κρίθηκε και βάσιμος. Εξάλλου ο χρόνος τέλεσης του εγκλήματος, που είναι, κατά το άρθρο 17 ΠΚ, ο χρόνος κατά τον οποίο ενήργησε ή όφειλε να ενεργήσει ο υπαίτιος, πρέπει να καθορίζεται επακριβώς στην απόφαση, για να είναι εφικτός ο αναιρετικός έλεγχος της ορθής ή μη εφαρμογής των περί παραγραφής διατάξεων, διαφορετικά, αν δηλαδή ο χρόνος τέλεσης της πράξης δεν προσδιορίζεται με σαφήνεια και εφόσον αυτός ασκεί επιρροή στην παραγραφή της πράξης, η απόφαση στερείται της απαιτούμενης κατά τα άνω από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, που ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στ. Δ' του ίδιου Κώδικα προβλεπόμενο λόγο αναιρέσεως. Τέλος το έγκλημα που προβλέπεται και τιμωρείται από το άρθρο 17 παρ.8 του Ν.1337/1983, όπως αντικ. με άρθρο 3 παρ.1 3 Ν.2242/1995 είναι πλημμέλημα και ως εκ τούτου υπόκειται στην κατ'ανώτατο όριο οκταετή παραγραφή. Στην προκειμένη περίπτωση το Πενταμελές Εφετείο Λάρισας με την προσβαλλόμενη 153/2008 απόφασή του που εξέδωσε κήρυξε κατά πλειοψηφία τους κατηγορουμένους και ήδη αναιρεσείοντες ενόχους της παράβασης του άρθρου 17 παρ.8 του Ν.1337/1983, όπως αντικ. με το άρθρο 3 παρ.13 Ν. 2252/1994. Και στο μεν σκεπτικό αυτής κατά την πλειοψηφία του Δικαστηρίου διαλαμβάνεται ότι οι αναιρεσείοντες ανήγειραν επί αγροτεμαχίου μικρότερου των 2000 τμ, των οποίων ήταν με άλλους συνιδιοκτήτες εξ αδιαιρέτου συγκύριους κτίσματα έχοντας όψη κατοικιών, καθ'υπέρβαση της ...χορηγηθείσας σ'αυτούς οικοδομικής άδειας, η οποία εκδόθηκε για την ανέγερση γραφείων επ'αυτού, η οποία δικαιολογούσε την ανέγερση συνολικής επιφάνειας 300 τμ και όχι 160 τμ, όπως όταν πρόκειται για κατοικίες, στο δε διατακτικό αυτής διαλαμβάνονται τα εξής: Οι κατηγορούμενοι στην ...του Δήμου ... και κατά το χρονικό διάστημα από το έτος 1999 μέχρι και την 22-9-2003, με την ιδιότητα των ιδιοκτητών κτιριακού συγκροτήματος γραφείων που βρίσκεται στην άνω θέση και επιπλέον ο 4ος εξ αυτών (Χ2) και ως μελετητής και επιβλέπων μηχανικός, κατά παράβαση των πολεοδομικών διατάξεων, με υπέρβαση της χορηγηθείσας άδειας, κατασκεύασαν αυθαίρετο κτίσμα ή κατασκευή. Συγκεκριμένα, κατά τη διενέργεια ελέγχου στο ανωτέρω κτιριακό συγκρότημα των κατηγορουμένων, που διενεργήθηκε από αρμόδιους υπαλλήλους του Τμήματος Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Μαγνησίας, διαπιστώθηκε ότι οι κατηγορούμενοι, με τις ως άνω ιδιότητές τους, προέβησαν σε υπερβάσεις της κατεχόμενης υπ' αριθμ.... οικοδομικής αδείας που αφορούσαν τις διαστάσεις των οικοδομών σε σχέση με την ανωτέρω οικοδομική άδεια και τις ελάχιστες αποστάσεις από όρια και κτίρια μεταξύ τους καθώς και την αλλαγή χρήσης από γραφεία σε κατοικία και ειδικότερα διαπιστώθηκε: α)υπέρβαση του ύψους κατά 0,62 μ. στο κτίριο Α1, ιδιοκτησίας Χ2 β)υπέρβαση επιφανειών υπογείων και βοηθητικών χώρων και στα τέσσερα κτίρια του συγκροτήματος, συνολικά κατά 35,95 τ.μ., και ειδικότερα στο κτίριο Α2, ιδιοκτησίας Χ2 υπέρβαση 12,31 τ.μ., στο κτίριο Β, ιδιοκτησίας Χ1 και ... υπέρβαση 7,59 τ.μ. και στα κτίρια Γ, Δ, ιδιοκτησίας Ι1 υπέρβαση συνολική 16,05 τ.μ. γ)κατασκευή αυθαιρέτου τοιχίου αντιστήριξης διαστάσεων 13,00μ Χ 3,50 μ. Χ 0,30 μ. δ)υπέρβαση συνολικής δόμησης κατά 84 τ.μ. ε)υπερβάσεις που αφορούν στις ελάχιστες αποστάσεις από τα όρια και τα κτίρια μεταξύ τους, ήτοι απόσταση κτιρίου Δ από όρια 4,60 αντί 5,00 μ -απόσταση κτιρίου Β από κτίριο Γ 3,40 μ. αντί 3,75 μ.- απόσταση προβολών κτιρίου Δ από όρια μικρότερη 3,75 μ, στ)μη συμβατότητα των κλιμάκων των κτιρίων με τα πρότυπα κλιμάκων (ήτοι τύπου Ι ή II) του Κτιριοδομικού Κανονισμού και ζ) αλλαγή χρήσης από γραφείο σε κατοικία στο Γ κτίριο ιδιοκτησίας Ι1. 'Ετσι όμως κρίνοντας το Εφετείο στέρησε την απόφασή του από την απαιτούμενη ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία που επιβάλλουν οι διατάξεις 93 παρ.3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ, αφού δεν διευκρινίζεται ούτε στο σκεπτικό ούτε στο διατακτικό ο χρόνος κατά τον οποίο οι κατηγορούμενοι ανήγειραν τα τέσσαρα κτίσματα, τα οποία είχαν τα χαρακτηριστικά κατοικιών και όχι γραφείων για την ανέγερση των οποίων και μόνο εκδόθηκε η εν λόγω άδεια, καθ'υπέρβαση του επιτρεπομένου συντελεστή δόμησης και συγκεκριμένα δεν προσδιορίζεται αν η ανέγερση των εν λόγω κτισμάτων ολοκληρώθηκε κατά μήνα Μάρτιο 2000, όπως ισχυρίσθηκαν οι αναιρεσείοντες με τον αυτοτελή περί παραγραφής ισχυρισμό που προέβαλαν κατά την 9η Απριλίου 2008, ότε συζητήθηκε στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο η υπόθεση, ή μεταγενέστερα και συγκεκριμένα μετά την 9-4-2000 δεδομένου ότι στην μεν πρώτη περίπτωση το αξιόποινο της πράξεως έχει εξαλειφθεί με παραγραφή λόγω παρόδου 8ετίας από την τέλεσή της στην δεύτερη όμως όχι.
Με τα δεδομένα αυτά υπάρχει κατά τούτο ασάφεια στην αιτιολογία της αποφάσεως, η οποία καθιστά βάσιμο τον από το άρθρο 510 περ.1 στ.Δ' του ΚΠΔ κατ'εκτίμηση σχετικό λόγο του από 9-1-2009 δικογράφου των προσθέτων. Πρέπει, λοιπόν, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα κρίση στο ίδιο δικαστήριο που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως (άρθρο 519 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ'αριθμ. 153/2008 απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Λάρισας. Και
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο, που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από αυτούς που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 23 Ιουνίου 2009. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 14 Ιουλίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ