Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Υπέρβαση εξουσίας, Παύση οριστική ποινικής διώξεως, Παραγραφή, Δωροδοκία, Αναβολής αίτημα.
Περίληψη:
Παθητική δωροδοκία. Αναίρεση με την επίκληση ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας και υπερβάσεως εξουσίας ως προς την απόρριψη του αιτήματος αναβολής ή διακοπής της δίκης. Αναιρεί και παύει οριστικά ποινική δίωξη λόγω παραγραφής.
Αριθμός 227/2008
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Γεώργιο Σαραντινό, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Βασίλειο Λυκούδη, Ανδρέα Τσόλια, Ιωάννη Παπουτσή και Νικόλαο Ζαϊρη - Εισηγητή, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 4 Δεκεμβρίου 2007, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Βασιλείου Μαρκή, (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου: χ1, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Γεώργιο Σαμαρά, περί αναιρέσεως της 3241/2007 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Αθηνών.
Το Τριμελές Εφετείο Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και ο αναιρεσείων κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 4 Μαΐου 2007 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 924/2007.
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης και να παύσει οριστικά η ποινική δίωξη λόγω παραγραφής.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Οι διατάξεις των άρθρων 93 παρ.3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ, όπως το τελευταίο ισχύει μετά το άρθρο 2 παρ.5 του Ν.2408/1006, επιβάλλουν ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία σε όλες, χωρίς εξαίρεση, τις δικαστικές αποφάσεις, ανεξαρτήτως, αν αυτές είναι οριστικές ή παρεμπίπτουσες ή η έκδοσή τους εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια ή την ελεύθερη ή ανέλεγκτη κρίση του δικαστηρίου που τις εξέδωσε. Επομένως, η αιτιολογία αυτή, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ.Δ' του ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως, απαιτείται και στην παρεμπίπτουσα απόφαση, με την οποία το δικαστήριο απορρίπτει αίτημα του κατηγορουμένου για αναβολή ή διακοπή της δίκης, προκειμένου: α) να προσκομιστούν κρίσιμα για την ενοχή ή την αθωότητα του κατηγορουμένου έγγραφα, τα οποία προσδιορίζονται και β) να κληθεί και εξετασθεί, ως μάρτυρας, ο προκύψας από τη διαδικασία, για να επιβεβαιώσει ή διαψεύσει κρίσιμο για την ενοχή του κατηγορουμένου περιστατικό.
Στην προκειμένη περίπτωση, το Τριμελές Εφετείο Αθηνών, που δίκασε σε δεύτερο βαθμό, με την ταυτάριθμη προς την προσβαλλόμενη παρεμπίπτουσα απόφασή του, απέρριψε το αίτημα του αναιρεσείοντος κατηγορουμένου για παθητική δωροδοκία, για αναβολή ή διακοπή της δίκης, το οποίο οι συνήγοροί του είχαν υποβάλει παραδεκτώς, εν όψει των καταθέσεων στο ακροατήριο των μαρτύρων κατηγορίας, κατά τις οποίες: α) ο κατηγορούμενος ιατρός απαίτησε και εισέπραξε στις 24-5-1999 το ποσό των 300.000 δραχμών για να χειρουργήσει την επόμενη ημέρα την ψ1, β) το ανωτέρω χρηματικό ποσό ανέλαβε ο σύζυγός της, Γ1, με κάρτα ανάληψης από την Τράπεζα EUROBANK και γ) για το γεγονός της καταβολής των χρημάτων ενημερώθηκε από αυτούς τηλεφωνικώς ο ιατρός, Ζ1, ο οποίος τους είχε συστήσει στον κατηγορούμενο ιατρό, προκειμένου: α) να κληθεί και καταθέσει, ως μάρτυρας, ο ιατρός Ζ1, για να επιβεβαιώσει ή διαψεύσει το περιεχόμενο της παραπάνω τηλεφωνικής συνομιλίας και β) να προσκομιστεί το βιβλιάριο καταθέσεων του συζύγου της Ψ1, Γ1 χρηματικού ποσού, με την αιτιολογία ότι, " το πόρισμα της ενοχής του κατηγορουμένου θεμελιώνεται πλήρως στα πιο πάνω αναφερόμενα αποδεικτικά μέσα και δη στις καταθέσεις των μαρτύρων της κατηγορίας Ψ1, Γ1 και Γ2, οι οποίες δεν αναιρούνται από τις λοιπές καταθέσεις των μαρτύρων ....., ...... και ........, γιατί η προσκόμιση από την μηνύτρια εγγράφου από την Τράπεζα για ανάληψη χρηματικού ποσού ισάξιου με αυτό που δόθηκε στον κατηγορούμενο δεν κρίνεται αναγκαία για την απόδειξη της κατηγορίας. 'Αλλωστε, και ο ίδιος ο κατηγορούμενος, απολογούμενος ως άνω και αρνούμενος τη λήψη του ποσού αυτού, κατέθεσε ότι ακόμη και αν φέρει χαρτί από την Τράπεζα, αυτό δεν θα είναι στοιχείο. Όσον δε αφορά τον μάρτυρα Ζ1, είχε κληθεί για να εξεταστεί ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου. Όμως δεν εμφανίστηκε, επικαλούμενος, με το από ..... έγγραφό του, προγραμματισμένες χειρουργικές επεμβάσεις. Με βάση δε τα παραπάνω α) δεν συντρέχει νόμιμος λόγος αναβολής, αλλιώς διακοπής της δίκης για περισσότερες αποδείξεις, λαμβανομένου υπόψη και του χρόνου τελέσεως της πράξεως". Η αιτιολογία όμως αυτή δεν είναι η επιβαλλόμενη από το Σύνταγμα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, διότι: α) δεν αναφέρονται τα αποδεικτικά μέσα που έλαβε υπόψη το Δικαστήριο για να στηρίξει την απορριπτική του κρίση, ούτε προσδιορίζει αυτό όλα τα αποδεικτικά μέσα που θεώρησε επαρκή για το σχηματισμό της δικανικής του πεποιθήσεως, ούτε σε τι συνίσταται η επάρκεια αυτών και β) δεν αναφέρονται τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από τη διαδικασία στο ακροατήριο, στα οποία το Δικαστήριο θεμελίωσε την κρίση για την αβασιμότητα του αιτήματος αναβολής ή διακοπής της δίκης, καθώς και τους συλλογισμούς, με τους οποίους κατέληξε στην κρίση του αυτή. Ειδικότερα: α) όσον αφορά την αιτιολογία της μη αναγκαιότητας προσκομιδής της σχετικής τραπεζικής βεβαιώσεως, δεν είναι αυτή ειδική και εμπεριστατωμένη από μόνο το γεγονός, που δέχθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, ότι ο κατηγορούμενος, κατά την απολογία του, αναφέρθηκε στο ότι, ακόμη και στην περίπτωση προσκομιδής της, δεν θα είναι ικανό αποδεικτικό στοιχείο για στήριξη της ενοχής του, ενόψει του ότι δεν υπήρχε οποιοδήποτε άλλο περί του αντιθέτου στοιχείο, όπως βεβαίωση του αντίστοιχου πιστωτικού ιδρύματος, περί καταστροφής του Αρχείου του ή περί μη τηρήσεως αντίστοιχου τραπεζικού λογαριασμού στο όνομα της ίδιας της μηνύτριας ή του συζύγου της, ή μη διενέργειας από μέρους του συζύγου της οποιασδήποτε σχετικής τραπεζικής συναλλαγής και β) δεν αιτιολογείται η απόρριψη του επικουρικού αιτήματος για διακοπή της δίκης, είτε για την προσκομιδή του ως άνω τραπεζικού εγγράφου, είτε για την προσέλευση του μάρτυρα Ζ1, του οποίου η αδυναμία προσέλευσης, ήταν προσωρινή μόνο κατά την ημέρα εκδικάσεως της κατηγορίας, 30 Μαρτίου 2007, ενώ η παραδοχή της προσβαλλόμενης αποφάσεως, με την μνεία της ύπαρξης κινδύνου παραγραφής του εγκλήματος, ως λόγου απορρίψεως του αιτήματος αναβολής και διακοπής της δίκης, δεν αποτελεί νόμιμη αιτιολογία.
Συνεπώς, ο συναφής λόγος της κρινόμενης αίτησης αναίρεσης, από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Δ' του ΚΠΔ, με τον οποίο πλήττεται η παρεμπίπτουσα απόφαση για έλλειψη της επιβαλλόμενης ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, είναι βάσιμος, και γι' αυτό, πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, ως προς τη σχετική απορριπτική διάταξή της. Συνακολούθως δε, πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και ως προς τη διάταξή της, με την οποία, εξετάζοντας κατ' ουσίαν την υπόθεση, οδηγήθηκε στην καταδίκη του αναιρεσείοντος, γιατί, με το να αποφανθεί κατά τον τρόπο αυτό το ως άνω δευτεροβάθμιο Δικαστήριο, ενώ δεν είχε απορρίψει αιτιολογημένα το αίτημα αναβολής, υπερέβη την εξουσία του και υπέπεσε στην από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Η' του ΚΠΔ πλημμέλεια της υπέρβασης εξουσίας, κατά το βάσιμο περί τούτου λόγο αναίρεσης. Κατά τα άρθρα 111, 112 και 113 του ΠΚ, όπως το τελευταίο ισχύει τώρα, το αξιόποινο εξαλείφεται με την παραγραφή, η οποία, προκειμένου για πλημμελήματα, είναι πέντε έτη και αρχίζει από τότε που τελέσθηκε η πράξη. Η προθεσμία αναστέλλεται για όσο χρόνο διαρκεί η κύρια διαδικασία και εωσότου γίνει αμετάκλητη η καταδικαστική απόφαση, πάντως όχι πέραν των τριών ετών για πλημμελήματα. Από τις διατάξεις αυτές σε συνδυασμό με εκείνες των άρθρων 310 παρ. 1 εδ. β, 370 στοιχ., β και 511, όπως αντικατ. με το άρθρο 50 παρ. 5 του ν. 3160/2003 του ΚΠοινΔ, προκύπτει ότι η παραγραφή, ως θεσμός δημόσιας τάξης, εξετάζεται αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο σε κάθε στάση της ποινικής διαδικασίας ακόμη δε και από τον Άρειο Πάγο, ο οποίος, διαπιστώνοντας τη συμπλήρωση της παραγραφής και μετά την άσκηση της αναίρεσης, οφείλει να αναιρέσει την προσβαλλόμενη απόφαση και να παύσει οριστικώς την ποινική δίωξη, λόγω παραγραφής, εφόσον η αίτηση αναίρεσης είναι τυπικά παραδεκτή, για το λόγο ότι ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα και περιέχεται σ' αυτή, σύμφωνα με τα άρθρα 474 παρ. 2 και 509 ένας τουλάχιστον παραδεκτός λόγος αναίρεσης, από αυτούς που περιοριστικά αναφέρονται στο άρθρο 510 του ΚΠΔ, ο οποίος κρίθηκε βάσιμος. (Ολομ. ΑΠ 7/2005). Στην προκειμένη περίπτωση, με την προσβαλλόμενη απόφαση, το Τριμελές Εφετείο Αθηνών, κήρυξε τον ήδη αναιρεσείοντα ένοχο της πράξεως της παθητικής δωροδοκίας(άρθρο 235 του ΠΚ), που τελέστηκε στην Αθήνα, στις 24 Μαϊου 1999 και τον καταδίκασε σε ποινή φυλάκισης 8 μηνών, την εκτέλεση της οποίας ανέστειλε για 3 έτη. Η πράξη όμως αυτή υπέπεσε σε παραγραφή, αφού, από την προαναφερόμενη ημερομηνία, κατά την οποία φέρεται ότι τελέσθηκε (24 Μαϊου 1999) και μέχρι την ημερομηνία διασκέψεως της υποθέσεως (18-12-2007), παρήλθε χρονικό διάστημα πλέον των οκτώ ετών, συμπεριλαμβανομένου του χρόνου αναστολής της παραγραφής. Κατόπιν αυτών, εφόσον η κρινόμενη αίτηση είναι παραδεκτή, και περιέχει βάσιμο, κατά τα παραπάνω, λόγο αναίρεσης, κατά παραδοχή του οποίου αναιρείται η απόφαση, πρέπει να παύσει οριστικώς, λόγω παραγραφής, η ασκηθείσα κατά του κατηγορουμένου για την πράξη αυτή ποινική δίωξη.
Για τους λόγους αυτούς
Αναιρεί την υπ' αριθμό 3241/2007 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Αθηνών. Και
Παύει οριστικά την ποινική δίωξη, που ασκήθηκε σε βάρος του αναιρεσείοντος χ1, για την πράξη της παθητικής δωροδοκίας, που φέρεται ότι τελέστηκε από αυτόν στην Αθήνα, με την ιδιότητα του ιατρού χειρουργού, ενταγμένου στο Εθνικό Σύστημα Υγείας(ΕΣΥ) και ειδικότερα για το ότι αυτός, κατέχων τη θέση του Αναπληρωτή Διευθυντή του Α' Χειρουργικού τμήματος του Π.Γ.Ν Αθηνών Κοργιαλενείου-Μπενακείου, στις 24 Μαϊου 1999, απαίτησε από τη μηνύτρια ψ1 να του δώσει το ποσό των 300.000 δραχμών, ως δώρο, το οποίο έλαβε την ίδια ημέρα από αυτή, δια του συζύγου της, προκειμένου να επιδείξει τη μεγαλύτερη δυνατή προσοχή κατά τη χειρουργική επέμβαση κοιλιοκήλης μετά κρεμαμένης κοιλίας και λιπωδών υπερπλασιών εφηβαίου και αμφοτέρων των μηρών κάτωθεν του ριζομηρίου, την οποία πραγματοποίησε ο ίδιος στην μηνύτρια την επόμενη στο άνω νοσοκομείο και αναγόταν στα υπηρεσιακά του καθήκοντα.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 18 Δεκεμβρίου 2007. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 30 Ιανουαρίου 2008.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ