Θέμα
Υπέρβαση εξουσίας, Εισαγγελέας Αρείου Πάγου, Κράτηση προσωρινή, Βούλευμα.
Περίληψη:
Αναίρεση βουλεύματος από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Προσωρινή κράτηση. Πως υπολογίζεται η προθεσμία αυτής επί πραγματικής συρροής εγκλημάτων (αρθρ. 288 παρ.2 ΚΠΔ). Προϋποθέσεις υπό τις οποίες απαγορεύεται η επιβολή νέας προσωρινής κράτησης του ίδιου κατηγορουμένου για άλλη αξιόποινη πράξη. Στον κατηγορούμενο επιβλήθηκαν προσωρινές κρατήσεις με δύο εντάλματα για αξιόποινες πράξεις, για τις οποίες σχηματίσθηκαν δύο δικογραφίες. Ορθώς εκδόθηκε το δεύτερο, γιατί η πράξη, την οποία αφορά, φέρει μεταγενέστερο χρόνο τελέσεως από τις πράξεις που αφορά το πρώτο και για τις οποίες είχε ήδη ασκηθεί ποινική δίωξη και δεν ήταν δυνατόν να σχηματισθεί για όλες τις πράξεις μία δικογραφία. Το Συμβούλιο Εφετών, το οποίο έκρινε ως μη νόμιμο το δεύτερο ένταλμα και, για το λόγο αυτό, αποφάνθηκε ότι δεν συντρέχει περίπτωση παρατάσεως της προσωρινής κρατήσεως που είχε επιβληθεί με αυτό, υπερέβη την εξουσία του. Αναιρεί και παραπέμπει.
Αριθμός 1336/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ' Ποινικό Τμήμα-Σε Συμβούλιο
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Σπυρίδωνα Μιτσιάλη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Ιωάννη Γιαννακόπουλο - Εισηγητή και Ειρήνη Κιουρκτσόγλου-Πετρουλάκη, Αρεοπαγίτες.
Με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γεωργίου Μποροδήμου (γιατί κωλύεται η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου) και του Γραμματέως Χρήστου Πήτα.
Συνήλθε σε Συμβούλιο στο Κατάστημά του στις 16 Οκτωβρίου 2013, προκειμένου να αποφανθεί για την αίτηση του Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, περί αναιρέσεως του 1830/2013 βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών. Με κατηγορούμενο τον Γ. Π. του Α., κάτοικο ... .
Το Συμβούλιο Εφετών Αθηνών, με το ως άνω βούλευμά του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτό, και ο αναιρεσείων Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, ζητεί τώρα την αναίρεση αυτού, για τους λόγους που αναφέρονται στην με αριθμό 52 και ημερομηνία 30 Σεπτεμβρίου 2013 έκθεση αναιρέσεως, η οποία συντάχθηκε ενώπιον του Γραμματέως του Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου Γεωργίου Σωφρονιάδη και καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1066/2013.
Έπειτα ο Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γεώργιος Μποροδήμος, εισήγαγε για κρίση στο Συμβούλιο τη σχετική δικογραφία με την πρόταση του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνου Παρασκευαΐδη με αριθμό 200/2.10.2013, στην οποία αναφέρονται τα ακόλουθα: "Ι. Εισάγουμε, σύμφωνα με την διάταξη του άρθρ. 485 ΚΠΔ, την με αριθμέ. 52/2013 αίτησή μας, με την οποία ζητούμε να αναιρεθεί το με αριθ. 1830/2013 βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών.
ΙΙ. Για την βασιμότητα των λόγων για τους οποίους ασκήθηκε η υπό κρίση αναίρεση, αναφερόμαστε εξ' ολοκλήρου στο περιεχόμενο της σχετικής έκθεσης.
Για τους λόγους αυτούς Α) Να γίνει δεκτή η με αριθμ. 52/2013 αίτηση αναίρεσης την οποία ασκήσαμε κατά του με αριθ. 1830/2013 βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών. Β) Να αναιρεθεί το ως άνω βούλευμα. Γ) Να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα κρίση στο ίδιο Συμβούλιο, που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός εκείνων που εξέδωσαν το προσβαλλόμενο βούλευμα.
Ο Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνος Παρασκευαΐδης".
Αφού άκουσε τον Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου που αναφέρθηκε στην παραπάνω εισαγγελική πρόταση και έπειτα αποχώρησε,
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά τη διάταξη του άρθρου 483 παρ. 3εδ. α του ΚΠοινΔ, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 25 παρ. 2 του ν. 3904/2010, "ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου μπορεί να ζητήσει την αναίρεση οποιουδήποτε βουλεύματος με σχετική δήλωση στο γραμματέα του Αρείου Πάγου, μέσα στην προθεσμία που ορίζεται από το άρθρο 479, το δεύτερο εδάφιο του οποίου εφαρμόζεται και σε αυτή την περίπτωση", δηλαδή μέσα σε προθεσμία ενός μηνός από την έκδοσή του (άρθρο 306), για τους αναφερόμενους στο άρθρο 484 του ίδιου Κώδικα λόγους, μεταξύ των οποίων και η υπέρβαση εξουσίας.
Κατά τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 287 του ΚΠοινΔ, όπως αντικαταστάθηκε το πρώτο εδ. αυτής από το άρθρο 2 παρ. 12 β του ν. 2408/1996 και το δεύτερο εδ. αυτής από το άρθρο 19 παρ. 1 του Γ' Κεφ. του ν. 3727/2008, "σε κάθε περίπτωση έως την έκδοση οριστικής απόφασης η προσωρινή κράτηση για το ίδιο έγκλημα δεν μπορεί να υπερβεί το έτος. Σε εντελώς εξαιρετικές περιστάσεις και εφόσον η κατηγορία αφορά σε εγκλήματα για τα οποία προβλέπεται ποινή ισόβιας κάθειρξης ή πρόσκαιρης κάθειρξης με ανώτατο όριο τα είκοσι έτη, η προσωρινή κράτηση μπορεί να παραταθεί για έξι το πολύ μήνες με ειδικά αιτιολογημένο βούλευμα". Κατά δε τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 288 του ΚΠοινΔ, η οποία προστέθηκε με το άρθρο 2 παρ. 13 του ν. 2408/1996, "από την επιβολή της προσωρινής κράτησης έως την έκδοση οριστικής απόφασης δεν μπορεί να διαταχθεί νέα προσωρινή κράτηση του ίδιου κατηγορουμένου για άλλη πράξη για την οποία, με βάση τα στοιχεία της δικογραφίας, ήταν δυνατό να ασκηθεί ποινική δίωξη ή να απαγγελθεί κατηγορία, ταυτόχρονα με την ποινική δίωξη συνεπεία της οποίας επιβλήθηκε η προηγούμενη προσωρινή κράτηση ή μέσα σε εύλογο διάστημα από αυτήν. Κατ' εξαίρεση μπορεί να διαταχθεί νέα προσωρινή κράτηση για άλλη πράξη, αν η ποινική δίωξη γι' αυτήν δεν μπορούσε να ασκηθεί παρά μόνο στους τρεις τελευταίους μήνες πριν από την πάροδο του χρονικού ορίου της διάρκειας της προηγούμενης προσωρινής κράτησης ή την τυχόν απόλυση του κρατουμένου. Στην περίπτωση αυτή η νέα προσωρινή κράτηση δεν μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από ένα έτος και δεν παρατείνεται". Οι διατάξεις αυτές ρυθμίζουν ζητήματα προσωρινής κρατήσεως του ίδιου κατηγορουμένου επί πραγματικής συρροής εγκλημάτων αυτού και αποσκοπούν στον αποκλεισμό του κινδύνου καταστρατηγήσεως του συνταγματικώς προβλεπόμενου ορίου της προσωρινής κρατήσεως. Ειδικότερα, με τις διατάξεις αυτές, ρητώς απαγορεύεται η επιβολή νέας προσωρινής κρατήσεως του ίδιου κατηγορουμένου για άλλη πράξη, για την οποία, με βάση τα στοιχεία της δικογραφίας, ήταν δυνατό να ασκηθεί ποινική δίωξη ή να απαγγελθεί κατηγορία ταυτόχρονα με την ποινική δίωξη συνεπεία της οποίας επιβλήθηκε η προηγούμενη προσωρινή κράτηση ή μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα από αυτήν, εκτός αν τα στοιχεία αυτά ανακύπτουν μέσα στους τρεις τελευταίους μήνες πριν από την πάροδο του χρονικού ορίου της διάρκειας της προηγούμενης προσωρινής κρατήσεως ή την τυχόν απόλυση του κρατουμένου. Αν, όμως, για περισσότερες πράξεις, έστω και συναφείς μεταξύ τους, έχουν ασκηθεί ποινικές διώξεις σε διαφορετικό χρόνο, γιατί αυτές δεν μπορούσαν εκ των πραγμάτων να ασκηθούν ταυτοχρόνως, και έχουν σχηματισθεί περισσότερες δικογραφίες, προσωρινή κράτηση μπορεί να επιβληθεί για τις αξιόποινες πράξεις κάθε δικογραφίας χωριστά, χωρίς να γεννάται οποιοδήποτε κώλυμα από τις ως άνω διατάξεις, οι οποίες έχουν εφαρμογή μόνο αν οι πράξεις προκύπτουν από την ίδια δικογραφία, ανεξαρτήτως αν τα εγκλήματα, για τα οποία ασκήθηκαν οι ποινικές διώξεις, συρρέουν πραγματικά μεταξύ τους, για τον οποίο λόγο και συνεκδικάζονται ενώπιον του ίδιου Δικαστηρίου (πρβλ. ΑΠ 924/2001, 1261/2000). Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 6 παρ. 4 εδ. γ' του Συντάγματος, απαγορεύεται η υπέρβαση των ανώτατων ορίων της προφυλακίσεως (ήδη προσωρινής κρατήσεως), με τη διαδοχική επιβολή του μέτρου αυτού για επί μέρους πράξεις της ίδιας υποθέσεως. Ίδια υπόθεση, κατά την έννοια της ανωτέρω διατάξεως, υπάρχει όταν οι επί μέρους αξιόποινες πράξεις του κατηγορουμένου είναι συναφείς μεταξύ τους, συνδέονται με το ίδιο ιστορικό συμβάν και εντάσσονται στο ίδιο προδιαγεγραμμένο εγκληματικό σχέδιο του δράστη, ανεξαρτήτως αν τελούν σε σχέση κατ' ιδέαν ή πραγματικής συρροής. Εξάλλου, υπέρβαση εξουσίας, η οποία ιδρύει τον κατ' άρθρ. 484§1 στοιχ. στ' του ΚΠοινΔ λόγο αναιρέσεως, υπάρχει και όταν το δικαστικό συμβούλιο ασκεί δικαιοδοσία, την οποία έχει μεν γενικώς, δεν συντρέχουν, όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση οι απαιτούμενες κατά το νόμο προϋποθέσεις για την άσκησή της, όπως όταν, παρά το νόμο, κρίνει ότι η έκδοση εντάλματος προσωρινής κρατήσεως δεν είναι νόμιμη.
Στην προκειμένη περίπτωση, από την επιτρεπτή, για τον έλεγχο του παραδεκτού και της βασιμότητας του μοναδικού λόγου της αιτήσεως, επισκόπηση των εγγράφων της δικογραφίας, προκύπτει ότι: Στις 14.03.2011 συνελήφθη στη ..., μεταξύ άλλων, και ο καταζητούμενος, για συγκρότηση της τρομοκρατικής οργανώσεως με την ονομασία "Συνωμοσία των Πυρήνων της Φωτιάς", κατηγορούμενος Γ. Π. του Α. και Κ.. Ακολούθως, αυτός παραπέμφθηκε στον Ειδικό Ανακριτή-Εφέτη Αθηνών, που ορίστηκε με απόφαση της Ολομέλειας Εφετών, ο οποίος, στις 16.03.2011, απήγγειλε σε βάρος του τις ακόλουθες κατηγορίες, για τις οποίες είχε ασκηθεί ποινική δίωξη και είχαν σχηματισθεί δύο δικογραφίες: Α) Με βάση την πρώτη δικογραφία απήγγειλε κατηγορίες για τις αξιόποινες πράξεις: α) της συγκροτήσεως τρομοκρατικής οργανώσεως (άρθρο 187 Α παρ. 4 ΠΚ), που φέρεται ότι τελέστηκε στην Αττική σε σημείο που δεν κατέστη δυνατόν να διακριβωθεί και σε χρόνο που επίσης δεν κατέστη δυνατόν να διακριβωθεί επακριβώς, οπωσδήποτε, όμως, κείμενο μεταξύ της 01.01.2008 και της 23.09.2009, β) της κατασκευής, προμήθειας και κατοχής εκρηκτικών υλών-μηχανισμών-βομβών, με σκοπό να τις χρησιμοποιήσει για να προξενήσει κοινό κίνδυνο σε ξένα πράγματα και κίνδυνο σε άνθρωπο, γ) της κατοχής πολεμικών τυφεκίων, αυτόματων, πυροβόλων, πιστολιών, χειροβομβίδων, πυρομαχικών, εκρηκτικών υλών και μηχανισμών και λοιπών ειδών πολεμικού υλικού, με σκοπό τη διάθεση τους σε τρίτους για διάπραξη κακουργήματος και με σκοπό τον παράνομο εφοδιασμό ομάδων και οργανώσεων (άρθρο 15 παρ. 1 ν. 2168/1993) και δ) της πλαστογραφίας, με σκοπό την προπαρασκευή του εγκλήματος της παρ. 1 του άρθρου 187Α ΠK, τρομοκρατικές πράξεις, με τρόπο, σε έκταση και υπό συνθήκες που με τα ως άνω εγκλήματα είναι δυνατόν να βλάψουν σοβαρά τη Χώρα και με σκοπό να εκφοβίσουν σοβαρά ένα πληθυσμό της και να βλάψουν σοβαρά και να καταστρέψουν τις θεμελιώδεις συνταγματικές, πολιτικές και οικονομικές δομές αυτής (της Χώρας), οι οποίες (πράξεις) φέρονται ότι τελέστηκαν από αυτόν οι υπό στοιχ. Αβ και Αγ στη Ν. Σμύρνη Αττικής, στον Πειραιά και στην Καλλιθέα Αττικής, στις 04.12.2010 και η Αδ εντός της περιφέρειας Αττικής, σε μη επακριβώς εξακριβωθέντα χρόνο, οπωσδήποτε όμως κείμενο μεταξύ 1-5-2009 και 4-12-2010. Και Β) με βάση τη δεύτερη δικογραφία, απήγγειλε κατηγορίες για τις αξιόποινες πράξεις: α) της συγκροτήσεως τρομοκρατικής οργανώσεως, η οποία φέρεται ότι τελέστηκε από αυτόν στην Αττική, σε σημείο που δεν κατέστη δυνατόν να διακριβωθεί και σε χρόνο που επίσης δεν κατέστη δυνατόν να διακριβωθεί επακριβώς, οπωσδήποτε, όμως, κείμενο μεταξύ της 01.01.2.008 και 23.09.2009 κατά και β) της κατοχής πολεμικών τυφεκίων, αυτόματων, πυροβόλων, πιστολιών, χειροβομβίδων, πυρομαχικών, εκρηκτικών υλών και μηχανισμών και λοιπών ειδών πολεμικού υλικού, με σκοπό τη διάθεση τους σε τρίτους για διάπραξη κακουργήματος και με σκοπό τον παράνομο εφοδιασμό ομάδων και οργανώσεων (άρθρο 15 παρ. 1 ν. 2168/1993), με τρόπο, σε έκταση και υπό συνθήκες που με τα ως άνω εγκλήματα είναι δυνατόν να βλάψουν σοβαρά τη Χώρα και με σκοπό να εκφοβίσουν σοβαρά έναν πληθυσμό της και να βλάψουν σοβαρά και να καταστρέψουν τις θεμελιώδεις συνταγματικές, πολιτικές και οικονομικές δομές αυτής (της Χώρας), η οποία φέρεται ότι τελέστηκε από αυτόν στη Ν. Ιωνία Βόλου στις 14.03.2011. Μετά την απολογία του κατηγορουμένου επί των πιο πάνω κατηγοριών, ο ως άνω Ειδικός Ανακριτής, με τη σύμφωνη γνώμη της Εισαγγελέως Εφετών Αθηνών, εξέδωσε κατ' αυτού (κατηγορουμένου) αυθημερόν, δηλαδή στις 16-3-2011: 1) για τις υπό στοιχεία Αβ, Αγ και Αδ πράξεις (κατασκευή προμήθεια και κατοχή εκρηκτικών υλών, κατοχή πολεμικών τυφεκίων, αυτόματων, πυροβόλων κλπ. και διακεκριμένη πλαστογραφία) το υπ' αριθ. 12/16.03.2011 ένταλμα προσωρινής κρατήσεως, με χρόνο ενάρξεως αυτής την ημερομηνία συλλήψεως του κατηγορουμένου, δηλαδή την 14η Μαρτίου 2011 και 2) για την υπό στοιχ. Ββ αξιόποινη πράξη (κατοχή εκρηκτικών υλών, κατοχή πολεμικών τυφεκίων, αυτόματων, πυροβόλων κλπ.), το υπ' αριθ. 11/16.03.2011 ένταλμα προσωρινής κρατήσεως, με χρόνο ενάρξεως αυτής, επίσης, την 14η Μαρτίου 2011. Όταν ολοκληρώθηκε η κύρια ανάκριση, ο κατηγορούμενος παραπέμφθηκε ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου (Κακουργημάτων) Αθηνών: α) δυνάμει του 209/2012 βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών, προκειμένου να δικασθεί, μεταξύ των άλλων, και για τις αξιόποινες πράξεις για τις οποίες εκδόθηκε το υπ' αριθ. 12/16.03.2011 ένταλμα προσωρινής κρατήσεως και β) δυνάμει του 207/2012 βουλεύματος του ιδίου Συμβουλίου, προκειμένου να δικασθεί, μεταξύ των άλλων, και για την αξιόποινη πράξη, για την οποία εκδόθηκε το υπ' αριθ. 11/16.03.2011 ένταλμα προσωρινής κρατήσεως, ήδη δε οι υποθέσεις αυτές εκδικάζονται ενώπιον του άνω Δικαστηρίου, χωρίς η εκδίκασή τους να έχει ολοκληρωθεί. Και ναι μεν οι παραπάνω κακουργηματικές πράξεις, για τις οποίες διατάχθηκε η προσωρινή κράτηση του κατηγορουμένου με τα ως άνω εντάλματα, τελούν σε πραγματική συρροή, καθόσον είναι συναφείς, για τον οποίο λόγο και συνεκδικάζονται ενώπιον του ίδιου Δικαστηρίου. Όμως, γι' αυτές έχουν σχηματισθεί δύο διαφορετικές δικογραφίες και εκδόθηκαν διαφορετικά βουλεύματα, η δε ποινική δίωξη για την υπό στοιχ. Ββ πράξη δεν μπορούσε να ασκηθεί ταυτοχρόνως με την ποινική δίωξη για τις λοιπές (ώστε να υποτεθεί ότι θα μπορούσε να σχηματισθεί για όλες τις πράξεις μια δικογραφία), γιατί φέρει ως χρόνο τελέσεως, όπως αναφέρθηκε, την 14.3.2011, ενώ οι πράξεις, για τις οποίες είχε ήδη ασκηθεί η πρώτη ποινική δίωξη, φέρουν χρόνο τελέσεως το χρονικό διάστημα μεταξύ 1.5.2009 και 4.12.2010. Επομένως, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη μείζονα σκέψη, δεν εφαρμόζεται η διάταξη του άρθρου 288 παρ. 2 του ΚΠοινΔ και νομίμως εκδόθηκε το υπ' αριθ. 11/16.3.2011 ένταλμα, με το οποίο διατάχθηκε η προσωρινή κράτηση του κατηγορουμένου για την υπό στοιχ. Ββ πράξη. Το Συμβούλιο Εφετών, λοιπόν, που, με το προσβαλλόμενο βούλευμα, αποφάνθηκε ότι δεν συνέτρεχε περίπτωση παρατάσεως της προσωρινής κρατήσεως που είχε διαταχθεί σε βάρος του κατηγορουμένου Γ. Π. με το ως άνω ένταλμα, γιατί αυτό δεν είχε εκδοθεί νομίμως και, στη συνέχεια, επέβαλε σε βάρος του κατηγορουμένου περιοριστικούς όρους, υπερέβη την εξουσία του.
Κατ' ακολουθίαν, ο, από το άρθρο 484 παρ. 1 στοιχ. στ του ΚΠοινΔ, μοναδικός λόγος αναιρέσεως είναι βάσιμος και πρέπει, κατά παραδοχήν του, να αναιρεθεί το προσβαλλόμενο βούλευμα και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Συμβούλιο, του οποίου η συγκρότηση από δικαστές άλλους, από εκείνους που αποφάνθηκαν προηγουμένως, είναι εφικτή (άρθρα 485§1 και 519 ΚΠοινΔ), το οποίο θα αποφανθεί, πλέον, αν συντρέχουν ή όχι οι ουσιαστικές προϋποθέσεις παρατάσεως της προσωρινής κρατήσεως του ως άνω κατηγορουμένου, η οποία διατάχθηκε με το υπ' αριθ. 11/16.3.2011 ένταλμα, του οποίου η εκτέλεση άρχισε μετά την πάροδο του χρονικού ορίου της διάρκειας της προσωπικής κρατήσεως που είχε διαταχθεί με το υπ' αριθ. 12/16.3.2011 ένταλμα.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
ΑΝΑΙΡΕΙ το 1830/2013 βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών. Και
ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ την υπόθεση, για νέα συζήτηση, στο ίδιο Συμβούλιο, συντιθέμενο από δικαστές άλλους, από εκείνους που είχαν αποφανθεί προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 23 Οκτωβρίου 2013.
Εκδόθηκε στην Αθήνα στις 6 Νοεμβρίου 2013.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ