Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Λεωφορεία τουριστικά.
Περίληψη:
Οι μαθητικές εκδρομές της δημόσιας εκπαίδευσης, όταν εκτελούνται χωρίς διανυκτέρευση, μπορεί να πραγματοποιούνται κατ' εξαίρεση και από τα ΚΤΕΛ. Οι εκδρομές αυτές διενεργούνται κατά τη διάρκεια του μαθητικού έτους (διδακτικού έτους) και συνεπώς και κατά τη διάρκεια αργιών και Σαββατοκύριακων. Αναιρείται για έλλειψη αιτιολογίας για την διενέργεια της μαθητικής εκδρομής κατά το αναφερόμενο Σάββατο. Περιεχόμενό των σχετικών διατάξεων. Αναιρεί και παραπέμπει.
Αριθμός 725/2010
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ε' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Κωνσταντίνο Κούκλη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Χαράλαμπο Δημάδη, Βιολέττα Κυτέα, Γεώργιο Αδαμόπουλο - Εισηγητή και Αικατερίνη Βασιλακοπούλου - Κατσαβριά, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 12 Φεβρουαρίου 2010, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Παναγιώτη Ψάνη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Ευδοκίας Φραγκίδη, για να δικάσει την αίτηση
των αναιρεσειόντων - κατηγορουμένων: 1) Χ1 και 2) Χ2, κατοίκων ..., που εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Αναστάσιο Κοκκονό, περί αναιρέσεως της 649/2009 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Σπάρτης.
Με συγκατηγορούμενο τον Ψ.
Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Σπάρτης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και οι αναιρεσείοντες - κατηγορούμενοι ζητούν την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στις από 30.6.2009 δύο αυτοτελείς αιτήσεις αναιρέσεως, οι οποίες καταχωρίστηκαν στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1385/2009.
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο των αναιρεσειόντων, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά, καθώς και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνουν δεκτές οι προκείμενες αιτήσεις αναιρέσεως.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά τη διάταξη του άρθρου 1 παρ. 1 του ν. 2446/1996, το μεταφορικό έργο που πραγματοποιείται κατ' αποκλειστικότητα από τα ειδικά τουριστικά λεωφορεία δημοσίας χρήσης συνίσταται στη διενέργεια εκτάκτων γραμμών και γραμμών κλειστής διαδρομής που εξυπηρετούν μεταφορά προσχηματισμένης ομάδας προσώπων και αποσκευών με κοινό προορισμό, απαγορευομένης της με οποιονδήποτε τρόπο εκτέλεσης συγκοινωνίας ως εξής: α).... ζ) μεταφορά μαθητών για πραγματοποίηση εκδρομών, ενώ κατά τις διατάξεις της παρ. 2β και δ του ιδίου άρθρου στην περίπτωση ζ' της παρ. 1 του παρόντος άρθρου, εκδρομές μαθητών της δημοσίας εκπαίδευσης μπορούν κατ' εξαίρεση να πραγματοποιούνται και από τα ΚΤΕΛ ή ΡΟΔΑ με ολική μίσθωση, όταν εκτελούνται χωρίς διανυκτέρευση των εκδρομέων και με αφετηρία το νομό της έδρας τους. Οι κατά τα ανωτέρω εξαιρέσεις της παρούσας παραγράφου για την ανάθεση του μεταφορικού έργου των περιπτώσεων στ', ζ' και η' της παρ. 1 του παρόντος άρθρου εφόσον πρόκειται για φορέα του δημοσίου ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα σε ειδικά τουριστικά λεωφορεία ή σε λεωφορεία του ΚΤΕΛ ή ΡΟΔΑ επιτρέπονται μόνο μετά τη διενέργεια δημοσίου μειοδοτικού διαγωνισμού. Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι οι μαθητικές εκδρομές της δημόσιας εκπαίδευσης, όταν εκτελούνται χωρίς διανυκτέρευση, μπορεί να πραγματοποιούνται κατ' εξαίρεση και από τα ΚΤΕΛ. Εξάλλου, κατά τις διατάξεις του ΠΔ 201/1998 και των υπ' αριθ. Γ2/4832/3-12-1990 και Γ2/5959/6-11-2001 αποφάσεων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, που εκδόθηκαν κατ' εξουσιοδότηση των διατάξεων των άρθρων 4 παρ. 11 και 45 παρ. 3 του ν. 15567 1985, αφενός μεν καθορίστηκε η διάρκεια του σχολικού (1/9-31/8) και του διδακτικού έτους (από 1-9-2676) και ορίστηκαν τα εξής: οι μετακινήσεις- επισκέψεις εκτός σχολείου για τους μαθητές της ... εκπαίδευσης διακρίνονται σε ημερήσιες διδακτικές εκδρομές και διδακτικές επισκέψεις. Αυτές δεν μπορούν να υπερβούν τις 9 για κάθε διδακτικό έτος, εντάσσονται δε στην εκπαιδευτική διαδικασία και υπηρετούν διδακτικούς και παιδαγωγικούς σκοπούς του αναλυτικού προγράμματος (άρθρο 13 παρ. 3 του άνω διατάγματος). Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι οι μαθητικές εκδρομές των σχολείων δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης έχουν εκπαιδευτικό χαρακτήρα και υπηρετούν διδακτικούς και παιδαγωγικούς σκοπούς του προγράμματος σπουδών. Οι μαθητικές εκδρομές διενεργούνται κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους και συνεπώς και κατά τη διάρκεια αργιών και Σαββατοκύριακου που εμπίπτουν εντός του διδακτικού έτους και πραγματοποιούνται με την τήρηση των διαγραφομένων από το νόμο προϋποθέσεων. Έλλειψη της απαιτούμενης από τα άρθρα 93 παρ.3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας της δικαστικής αποφάσεως, η οποία ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως, υπάρχει όταν δεν αναφέρονται σε αυτή με πληρότητα και σαφήνεια τα πραγματικά περιστατικά που λήφθηκαν υπόψη από το δικαστήριο για το σχηματισμό της κρίσης του περί της συνδρομής των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις από τις οποίες προέκυψαν τα περιστατικά αυτά και οι σκέψεις με τις οποίες έγινε η υπαγωγή τους στις ουσιαστικές ποινικές διατάξεις που εφαρμόστηκαν.
Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από το σκεπτικό της προσβαλλόμενης 649/2009 απόφασης, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Σπάρτης, από τα αποδεικτικά μέσα που κατ' είδος προσδιορίζονται σε αυτήν δέχθηκε ανελέγκτως ότι "Στη ... στις 28-5-2005, με πρόθεση παρέβησαν τις διατάξεις του Ν. 711/1977 "περί Ειδικών Τουριστικών Λεωφορείων", και ειδικότερα: Ο πρώτος κατηγορούμενος Ψ, ως Πρόεδρος και νόμιμος εκπρόσωπος του Διοικητικού Συμβουλίου της Α.Ε "Κοινό Ταμείο Εισπράξεων Λεωφορείων (Κ.Τ.Ε.Λ) Νομού ...", με τον διακριτικό τίτλο " Κ.Τ.Ε.Λ. .... Α.Ε", και οι δεύτερος και τρίτος κατηγορούμενοι Χ1 και Χ2, αντίστοιχα, ως οδηγοί, χρησιμοποίησαν λεωφορεία του ΚΤΕΛ για μεταφορικό έργο που ανήκει αποκλειστικά στα Δημοσίας Χρήσεως Τουριστικά Λεωφορεία και συγκεκριμένα: κατά τον ανωτέρω τόπο και χρόνο, ο πρώτος κατηγορούμενος Ψ, με την προαναφερθείσα ιδιότητά του, δρομολόγησε τα με αριθμούς κυκλοφορίας ..., δημόσιας χρήσης υπεραστικά λεωφορεία του ΚΤΕΛ ..., με οδηγούς τους δεύτερο κατηγορούμενο Χ1 και τρίτο κατηγορούμενο Χ, αντίστοιχα, για την πραγματοποίηση ημερήσιας εκδρομής του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού Σχολείου ..., με τη συμμετοχή μαθητών και κηδεμόνων, με προγραμματισμένη αναχώρηση από τις ..., μετάβαση στο .... και επιστροφή στις ... το ίδιο βράδυ. Τούτο δε έπραξαν, παρά το γεγονός ότι η ημέρα διενέργειας της ανωτέρω εκδρομής ήταν Σάββατο και γνωρίζοντας ότι οι εκδρομές, οι οποίες διοργανώνονται από συλλόγους γονέων και κηδεμόνων και πραγματοποιούνται κατά τις ημέρες του Σαββάτου και Κυριακής δεν εντάσσονται κατά νόμο στο πλαίσιο των σχολικών εκδρομών και δεν δύνανται ως εκ τούτου να εκτελούνται από υπεραστικά λεωφορεία του ΚΤΕΛ. Κατά τον τρόπο δε αυτόν, εκτέλεσαν μεταφορικό έργο που κατ' αποκλειστικότητα ανήκει στα Δημοσίας Χρήσεως Τουριστικά Λεωφορεία. Επομένως, πρέπει να κηρυχθούν αυτοί ένοχοι για τις παραπάνω πράξεις, απορριπτομένου του προβληθέντος από τον συνήγορο υπεράσπισής τους αυτοτελούς ισχυρισμού περί συγγνωστής νομικής πλάνης, ως αβασίμου. Ακολούθως, το άνω Δικαστήριο κήρυξε, κατά πλειοψηφία, ενόχους τους αναιρεσείοντες της αξιόποινης πράξης της παράβασης του ν. 711/1987 με το ακόλουθο διατακτικό: "
Κηρύσσει τους κατηγορούμενους ένοχους κατά πλειοψηφία, του ότι): : Στη ..., στις 28-5-2005, με πρόθεση παρέβησαν τις διατάξεις του Ν. 711/1977 "περί Ειδικών Τουριστικών Λεωφορείων" και ειδικότερα: Ο πρώτος κατηγορούμενος Ψ, ως Πρόεδρος και νόμιμος εκπρόσωπος του Διοικητικού Συμβουλίου της Α.Ε "Κοινό Ταμείο Εισπράξεων Λεωφορείων Κ.Τ.Ε.Λ) Νομού ...", με τον διακριτικό τίτλο " Κ.Τ.Ε.Λ ... Α.Ε", και οι δεύτερος και τρίτος κατηγορούμενοι Χ1και Χ2 αντίστοιχα, ως οδηγοί, χρησιμοποίησαν λεωφορεία του ΚΤΕΛ για μεταφορικό έργο, που ανήκει αποκλειστικά στα Δημοσίας Χρήσεως Τουριστικά Λεωφορεία και συγκεκριμένα, κατά τον ανωτέρω τόπο και χρόνο, ο πρώτος κατηγορούμενος Ψ, με την προαναφερθείσα ιδιότητά του, δρομολόγησε τα με αριθμούς κυκλοφορίας ..., δημόσιας χρήσης υπεραστικά λεωφορεία του ΚΤΕΛ ..., με οδηγούς τους δεύτερο κατηγορούμενο Χ1 και τρίτο κατηγορούμενο Χ2, αντίστοιχα, για την πραγματοποίηση ημερήσιας εκδρομής του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού Σχολείου Αμυκλών, με την συμμετοχή μαθητών και κηδεμόνων, με προγραμματισμένη αναχώρηση από τις ..., μετάβαση στο ... και επιστροφή στις ... το ίδιο βράδυ. Τούτο δε έπραξαν, παρά το γεγονός ότι η ημέρα διενέργειας της ανωτέρω εκδρομής ήταν Σάββατο και γνωρίζοντας ότι οι εκδρομές, οι οποίες διοργανώνονται από συλλόγους γονέων και κηδεμόνων και πραγματοποιούνται κατά τις ημέρες του Σαββάτου και Κυριακής δεν εντάσσονται κατά νόμο στο πλαίσιο των σχολικών εκδρομών και δεν δύνανται ως εκ τούτου να εκτελούνται από υπεραστικά λεωφορεία του ΚΤΕΛ. Κατά τον τρόπο δε αυτόν, εκτέλεσαν μεταφορικό έργο που κατ' αποκλειστικότητα ανήκει στα Δημοσίας Χρήσεως Τουριστικά Λεωφορεία". Με αυτά που δέχτηκε η προσβαλλόμενη απόφαση στερείται της απαιτούμενης από τα άνω άρθρα ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας. Ειδικότερα, το δικαστήριο κατεδίκασε τους αναιρεσείοντες για το ότι ως οδηγοί δρομολόγησαν τα αναφερόμενα δημοσίας χρήσης υπεραστικά λεωφορεία του ΚΤΕΛ ... για την πραγματοποίηση ημερήσιας εκδρομής του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού Σχολείου ... με τη συμμετοχή μαθητών και κηδεμόνων παρά το γεγονός ότι η μέρα διενέργειας της εκδρομής ήταν Σάββατο και γνωρίζοντας ότι οι εκδρομές οι οποίες διοργανώνονται από Συλλόγους Γονέων και Κηδεμόνων και πραγματοποιούνται κατά τις ημέρες του Σαββάτου και Κυριακής δεν εντάσσονται κατά το νόμο στο πλαίσιο των σχολικών εκδρομών και δεν δύναται να εκτελούνται από υπεραστικά λεωφορεία του ΚΤΕΛ. Όμως, στο αιτιολογικό της η προσβαλλόμενη απόφαση δεν κάνει οποιαδήποτε αναφορά με βάση ποια πραγματικά γεγονότα και αποδεικτικά στοιχεία κατέληξε στην κρίση ότι οι εκδρομές οι οποίες πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους κατά τις ημέρες του Σαββάτου και Κυριακής δεν εντάσσονται στο πλαίσιο των σχολικών εκδρομών.
Συνεπώς, ο εκ του άρθρου 510 παρ. 1Δ' του ΚΠΔ πρώτος λόγος της αναίρεσης για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας είναι βάσιμος, παρελκούσης της έρευνας του δευτέρου λόγου αναιρέσεως, ως αλυσιτελούς. Όθεν, πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και παραπεμφθεί η υπόθεση σε νέα συζήτηση ενώπιον του ιδίου δικαστηρίου που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές (άρθρο 519 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 6497 2009 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Σπάρτης. Και
Παραπέμπει την υπόθεση σε νέα συζήτηση στο ίδιοι Δικαστήριο που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές εκτός εκείνων που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα 19 Μαρτίου 2010. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 16 Απριλίου 2010.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ